Binnenkijken bij de nieuwe opleiding Creatieve Technologie

Rien en Martijn, leerlingen van de opleiding Creatieve Technologie, benen met grote passen door het Technovium. Ze zijn op weg naar het lokaal voor metaalbewerking. Ze hebben onderdelen nodig voor een stevig metalen frame. Onderweg overleggen de twee even met docent Sam Heemskerk. Even later zijn Rien en Martijn in het open trappenhuis bezig met het monteren van het frame aan een leuning. ‘Daar komt een 3D-printer op te staan. We willen leerlingen letterlijk in contact brengen met nieuwe vormen van technologie’, legt Sam Heemskerk uit met een glimlach. ‘Dus zetten we de printers in het trappenhuis. Daar komt iedereen langs. Ideetje van onze opleiding.’

Creatieve Technologie is een nieuwe opleiding van het Technovium aan de Heyendaalseweg in Nijmegen waar alle technische opleidingen van het ROC Nijmegen zijn gehuisvest. De 3-jarige fulltime opleiding (BOL, niveau 4) ging vorig jaar met twintig leerlingen van start. Dit schooljaar zijn er 25 eerstejaars. ‘Op het Technovium leiden we de technische medewerkers van de toekomst op. Bedrijven zitten te springen om mensen met kennis van moderne technologieën, die ingewikkelde vraagstukken kunnen oplossen. Met de opleiding Creatieve technologie spelen we daarop in.’
Nieuw is niet alleen dat Creatieve Technologie verschillende moderne technologieën combineert, de manier van lesgeven is ook vernieuwend. De interesse van leerlingen staat centraal, ze gaan zelfstandig aan de slag en de docenten hebben een coachende en faciliterende rol. ‘Onderzoekend leren, noemen we dat. Leerlingen bepalen zelf hoe ze iets aanpakken en bedenken zelf oplossingen’, vertelt docent Sam Heemskerk. ‘Ze dagen zichzelf uit en hebben de vrijheid om te experimenteren. Daarbij lopen ze tegen honderd dingen aan op weg naar hun doel. Als docent zeggen we niet meer hoe iets moet. We stellen vragen en opperen ideeën. De leerlingen werken samen in groepen. Teamwork, dat wordt in het technische bedrijfsleven ook gevraagd.’

Zelflerend tafelvoetbalspel

Het maken en monteren van het frame is een tussendoorklus voor Rien en Martijn. Samen met hun klasgenoten ontwikkelen ze onderdelen voor een mensgrote robot. De opdracht: alle onderdelen van de robot moeten aan het eind van het jaar kunnen bewegen. Met drie klasgenoten werken Rien en Martijn aan een zelfbedacht project: een tafelvoetbalspel, waarbij twee mensen tegen een zelflerende robot spelen. ‘Het idee is dat de robot werkt met AI, Artificial Intelligence en leert van zijn fouten door data te verzamelen. We willen dat het tafelvoetbalspel met de robot op een gegeven moment iedereen kan verslaan’, zegt Rien met enige trots. Hij speelde regelmatig op het tafelvoetbalspel in de schoolkantine. ‘Dat kostte 50 cent per potje. We wilden het spannender maken. Nu ontwikkelen we ons eigen tafelvoetbalspel.’

Rien (17) heeft VMBO-TL (voorheen mavo) gedaan. Hij wil graag met verschillende technologieën aan de slag met een duidelijk doel voor ogen. ‘Ik heb een passie voor wetenschap. Maar als het doel niet helder is, zie ik het nut van leren niet. Samen met klasgenoten combineren we technieken en ontdekken zelf hoe iets werkt. We hebben ook veel lol met elkaar.’ Martijn (19) volgde eerste de opleiding Werktuigbouwkunde bij het Technovium. Daar kon hij zijn draai niet vinden. ‘Nu kan ik ontdekken wat ik echt wil. Bij het ontwerpen en bouwen van de voetbaltafel combineren we met kunstmatige intelligentie met een heleboel andere technieken. Dat is heel interessant.’

In de werkplaats staat een doorsnede van een voetbalspelbak met de as waarop je de voetbalpoppetjes beweegt. Er liggen ontwerptekeningen van het onderstel van het voetbalspel, waar klasgenoot Luuk mee bezig is. Chiara vindt coderen interessant en Luke is de programmeur. ‘We moeten een systeem ontdekken, waarmee de robot de bal kan detecteren. Eerst hebben we dat met lasers geprobeerd. Die waren lastig te calibreren. Met een witlichtgevende ledstrip werden de resultaten onnauwkeurig door de vermenging met daglicht’, verklaart Rien. ‘Nu gaan we het met infrarood proberen. De golflengte van infrarood licht is anders dan die van daglicht, waardoor daglicht geen invloed op de resultaten heeft.’

Bij elke techniek duiken ze steeds verder in de details. Tot duidelijk wordt of iets wel of niet werkt. ‘Dan moet je het lef en de moed hebben om iets anders te bedenken en opnieuw te beginnen’, zegt Martijn. ‘Dat kost tijd, maar daar leer je wel van. Gelukkig hebben we geen vast rooster. We delen we zelf onze tijd in.’

Creatieve ideeën

Het tafelvoetbalspel is één van de creatieve ideeën van leerlingen, waarmee ze hun docenten hebben verrast. ‘Ze hebben veel vrijheid. Daar moeten ze mee om kunnen gaan, maar dan komen er onverwachte projecten uit’, zegt docent Sam Heemskerk. Zo’n creatief idee vertalen de docenten met de leerlingen in een opdrachtkaart met verschillende onderdelen en het einddoel. Samen bepalen ze hoeveel studiepunten er per onderdeel worden toegekend. ‘Als een project ingewikkelder is dan voorzien, kunnen we in overleg meer studiepunten toekennen’, verduidelijkt Sam Heemskerk.

Hij ziet in de praktijk dat leerlingen hun verantwoordelijkheid nemen. ‘Ze zoeken zelf dingen op. Via internet struinen ze soms de hele wereld over op zoek naar een onderdeel. Leerlingen werken op school aan hun projecten, maar ook thuis. Je ziet dat ze fanatiek aan de slag zijn en niet op een uurtje meer kijken.’