Ana Rios Miguel studeerde biotechnologie aan de universiteit van Salamanca in Spanje. ‘Als middelbare scholier raakte ik geïnteresseerd in biologie en met name in hoe cellen werken. Ik koos daarom voor de universitaire studie biotechnologie. Het is een mix van biologie en technologie, om via engineering van biologisch materiaal toepassingen te bedenken, onder meer om milieuvervuiling te bestrijden.’

Vanuit die overweging kwam Ana Rios Miguel uit bij de microbiologie. ‘Micro-organismen, ofwel bacteriën, eten alles en kunnen groeien op alles. Dat is fascinerend. Ik wilde weten hoe dat kan en hoe dat dan werkt. Daarvoor moest ik fundamenteel onderzoek doen.’

Masteropleiding Radboud Universiteit

Dat onderzoek wilde Ana Rios Miguel in het Engels doen en dus buiten Spanje. ‘Het onderzoeksprogramma in Nederland was precies wat ik zocht. Ik deed de masteropleiding en kreeg toen een doctoraat bij Microbiologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.’

Ze ging deel uitmaken van het team dat onderzoekt hoe bacteriën de verontreiniging in waterzuiveringsinstallaties kunnen afbreken. Geen overbodige luxe, want elk jaar belandt zo’n 140 ton aan chemicaliën in watersystemen. Omdat het niet lukt alles te zuiveren, komen de resten via het afvalwater in het milieu terecht. Denk aan pesticiden, verzorgingsproducten en medicijnen.

Microbiologie: bacteriën zuiveren afvalwater

‘Dat bacteriën verontreiniging afbreken is bekend’, vertelt Ana Rios Miguel. ‘Maar hoe gebeurt dat eigenlijk? Maakt de concentratie van verontreiniging iets uit voor hoe snel en hoe grondig de bacteriën het water kunnen zuiveren? Dat zoeken we uit met veel voorkomende verontreiniging zoals paracetamol, metformine en diclofenac.’

‘In ons lab hebben we bacteriën gevoed met medicijnen en getest of ze hoge concentraties daarvan makkelijker verwijderen dan lage concentraties. Het blijkt dat hogere concentraties de verwijderingssnelheid verhogen. Aanvullend onderzoek moet uitwijzen of bij hoge concentraties ook het verwijderingspercentage verbetert. Daarnaast vonden we dat een specifiek gen in de bacteriën ervoor zorgt dat ze bijvoorbeeld paracetamol kunnen afbreken. Het uiteindelijke doel is dat de uitkomsten leiden tot een model dat de invloed van bacteriën op het zuiveren van water weergeeft. Op basis daarvan kunnen bacteriën in de toekomst meer gericht worden ingezet.’

Praktijkgerichte baan

Onderzoek is nooit klaar, weet ook Ana Rios Miguel. ‘Wetenschappelijk onderzoek doen is spannend, maar ik zoek een baan die praktijkgericht is. Liefst in Nederland, want mijn partner werkt in Nijmegen. Ik wil bij een bedrijf gaan werken waar ik kan helpen het verschil te maken met slimme biotechnologische toepassingen. Zoals het inzetten van micro-organismen om milieuvervuiling te bestrijden.’

‘Het mooist zou zijn als deze stoffen helemaal niet meer zouden voorkomen in het watermilieu. Tot die tijd kunnen bacteriën een goed hulpmiddel zijn om de verontreiniging te bestrijden en blijft onderzoek nodig.’