‘Digitale camera op auto haalt dode hoek weg en is veiliger’

Personenauto’s en vrachtwagens zijn aan de buitenkant voorzien van zijspiegels. Probleem daarbij is, dat zo’n spiegel een ‘dode hoek’ heeft. Vandaar dat bestuurders altijd ook nog even over hun schouder achterom moeten kijken als ze op de snelweg van baan wisselen. Wat gebeurt er wanneer je de zijkijkspiegel vervangt door een digitale camera, die alles ziet wat er rond het voertuig gebeurt? Met deze onderzoeksvraag aangedragen door innovator Cor de Vrieze ging student Floris van Oosten aan de slag voor zijn afstudeeropdracht aan de Masteropleiding Engineering Systems aan de HAN.

Hij koos voor deze opleiding nadat hij de opleiding Automotive aan de Hogeschool Rotterdam had afgerond. ‘HAN Automotive is een sterke naam en ik wilde graag meer leren van systeemtechniek.’ De master Engineering Systems heeft vijf mastertracks: automotive systems, control systems, embedded systems, lean engineering en sustainable energy.

Saskia Monsma is hoofddocent Advanced Vehicle Dynamics bij de HAN-master Embedded Systems en de track Automotive. Zij heeft Floris van Oosten lesgegeven en heeft hem begeleid bij zijn afstudeeropdracht. ‘Floris viel meteen op als student. Hij stelde de goede vragen. En hij had zelf een idee voor zijn onderzoeksopdracht. Studenten doen bij deze masteropleiding eigenlijk alles zelf. Ze zijn projectleider van hun eigen project. Als begeleidende docent ben je coach. Je geeft studenten tips en werkt meer als professionals onder elkaar. Daar leer je zelf ook veel van.’

Digitale Zichtveldanalyse

Floris van Oosten koos voor de mastertrack automotive. Hij deed een digitale zichtveldanalyse van camera’s bevestigd op personenauto’s, bouwde een prototype van zo’n camerasysteem en monteerde dat op een personenauto. ‘Als je de camera’s op een bepaalde locatie op de auto zet, dan nemen ze de dode hoek weg. Dat is een belangrijk veiligheidsvoordeel.’

Vervolgens beschreef Floris van Oosten een testprocedure en voerde die met twaalf proefpersonen uit. Daarbij testte hij onder meer het kijkgedrag van de bestuurders met een bril voorzien van eye tracking, die de beweging van de ogen registreert. ‘Die bril vond ik bij een gespecialiseerd bedrijf in Berlijn. Daarmee kon ik een analyse van het kijkgedrag maken en vaststellen of dat kijkgedrag wel of niet verandert. In plaats van in de spiegel moesten de bestuurders op een beeldscherm in de auto kijken. De vraag was of dit een veiligheidsvoordeel oplevert.’

En de uitkomst? De camera is inderdaad zo te plaatsen dat er geen sprake meer is van een blinde hoek. ‘Dat is een enorm veiligheidsvoordeel’, zegt Floris. ‘Maar in de praktijk blijkt dat mensen enorm moeten wennen om niet meer over hun schouder te kijken, maar op een beeldscherm. Het kost tijd om je gedrag aan te passen. In mijn test hebben mensen twee uur met de camera’s gereden. Dat moet veel langer zijn. Mijn voorzichtige conclusie is dat mensen er eerst een maand mee moeten rijden. Dat maakt het geen makkelijk te verkopen product.’

Smart mobility

Om zijn praktijkonderzoek te doen, zocht Floris van Oosten contact met het bedrijf V-tron in Deventer. Dit bedrijf ontwikkelt smart mobility, oftewel intelligente sensoren gekoppeld aan ict-toepassingen, waardoor auto’s veiliger en duurzamer worden. Het gaat om combinaties van sensoren, die automobilisten ondersteunen. Wim Vossebelt is directeur van V-tron en zag wel marktpotentie in het onderzoek met de digitale camera’s. ‘Het nadeel van spiegels is de dode hoek. Dat is een van de belangrijkste oorzaken van verkeersongelukken. Als een camerasysteem dat kan oplossen, kan dat een interessant product opleveren voor ons bedrijf.’

Floris van Oosten heeft een prima onderzoek gedaan, constateert Wim Vossebelt. Hij heeft een goede proefopstelling gebouwd en heeft zich bij het testen vooral gericht op het menselijk gedrag. ‘Dat leverde een verrassende uitkomst op. De proefpersonen hadden moeite met het afleren van hun spiegelgedrag. Ze vonden het niet prettig om naar het beeldscherm te kijken, omdat ze het gevoel hadden dat geen diepte konden zien.’ Daar komt bij dat een zijspiegel veel goedkoper is dan een camerasysteem. V-tron ziet er voorlopig dus geen businesscase in, maar is blij met het duidelijke onderzoeksrapport van Floris van Oosten.

Wim Vossebelt heeft vaker HAN-Automotive studenten over de vloer bij V-tron als stagiaire of voor afstudeeropdrachten. V-Tron is een MKB-bedrijf dat zijn producten exporteert naar landen in Europa en daarbuiten. ‘Mensen kunnen bij ons doorgroeien, onder wie diverse HAN-alumni. De een ontwikkelt zich tot projectleider, de ander wordt specialist sensoriek’, schetst Vossebelt. ‘We hebben mensen nodig met nieuwe technische kennis, die open staan voor nieuwe toepassingen in de wereld waarin de auto de komende twintig jaar rijdt.’

Leukste: voertuiggedrag

Het leukste van de masteropleiding Engineering Systems noemt Floris van Oosten dat hij veel geleerd heeft over het gedrag van voertuigen. Van personenauto’s en vrachtwagens tot en met motoren. ‘Je leert hoe je dynamische systemen kunt omzetten in formules. Die kun je in computerprogramma’s zetten waarmee je simulaties kunt doen.’ Dat is de theoretische kant. In het praktijkonderzoek test je of die resultaten kloppen. Die koppeling tussen theorie en praktijk is belangrijk bij de HAN.

Gastlessen door mensen uit de praktijk, daar is Floris van Oosten ook enthousiast over. Vooral over de les van Ton Serné, die Max Verstappen les heeft gegeven in racecar handling. ‘Hij had het over wat er allemaal komt kijken bij de verschillende stadia van het nemen van een bocht. Van het insturen, het middelste deel en het uitsturen.’

Begeleider Saskia Monsma wees Floris van Oosten op de mogelijkheid een wetenschappelijk artikel over zijn afstudeeropdracht te schrijven en dat in te sturen als bijdrage naar een internationaal congres. ‘Dan beoordelen experts je artikel en wordt het wel of niet aan het congres toegevoegd.’ Floris heeft dat heel goed gedaan. Daar ben ik hartstikke trots op.’

Toekomst

Floris van Oosten richt zijn blik nu op de toekomst en is op zoek naar een werkgever. Hij heeft een baan aangeboden gekregen als onderzoeker bij de HAN, maar wil graag naar het buitenland. Naar Zwitserland om precies te zijn. Hij richt zich daarbij op ZF Switches & Sensors, wereldspeler als toeleverancier aandrijftechniek en systemen voor zelfrijdende auto’s en Aebi Schmidt, een bedrijf dat voor de agrarische sector voertuigen maakt, die op hellingen inzetbaar zijn. ‘Zwitserland is niet het eerste land waar je aan denkt als het om automotive gaat, maar ik heb er familie wonen. En ik houd van wintersport en wandelen in de bergen. Het zou te gek zijn als ik bij ZF aan de slag kan.’