Computational Thinking: ‘Een belangrijke vaardigheid die heel veel vakken raakt’

Stap voor stap nagaan wat er nodig is om tot een oplossing te komen, lijkt heel simpel, ook voor kinderen. Maar het blijkt lastiger dan je denkt. ‘Als je een kind vraagt te omschrijven hoe je een boterham met pindakaas smeert, lijkt dat eenvoudig, maar als je de stappen precies uitvoert, zoals ze je worden uitgelegd, gaat het ongetwijfeld mis; want je mes in een pakje boter steken, klinkt niet moeilijk maar geheid dat er daarna niets gebeurt. Dat er ook nog boter op je mes moet, wordt vergeten’, geeft Ramona de Kinkelder als voorbeeld. Ze is een van de deelnemende leerkrachten aan het PRiCT-project, een initiatief van chipfabrikant NXP, de samenwerkende Technieklokalen regio Nijmegen en de provincie Gelderland.

PRiCT-project

PRiCT staat voor Professioneel Repertoire in Computational Thinking. ‘Computational Thinking bestaat uit denkstrategieën die je helpen om problemen te ontrafelen’, verduidelijkt Marloes van Haren, manager van het Junior Technovium dat is aangesloten bij de samenwerkende Technieklokalen regio Nijmegen. ‘Onbewust doe je dat de hele dag door al. Laten we teruggaan naar het voorbeeld over de boterham met pindakaas: als je de denkvaardigheden beheerst om de stappen in de juiste volgorde te benoemen, kun je dat omzetten naar programmeren.’ Computational Thinking is een van de 21-eeuwse vaardigheden die horen bij de competentie Digitale Geletterdheid. Op school komt deze vaardigheid nog te weinig aan bod, vandaar dat dit project in Nijmegen is gestart.
Het PRiCT-project, dat wordt gesubsidieerd door de provincie Gelderland, is anderhalf jaar geleden begonnen. Tot nu toe was het de beurt aan de leerkrachten, die online door docenten van Fontys Hogeschool in Tilburg worden ondersteund. ‘Eerst heeft Junior Technovium met praktische workshops de deelnemende leerkrachten kennis laten maken met het begrip Computational Thinking en de deelvaardigheden die hierbij horen. De docenten van Fontys begeleiden de leerkrachten nu bij het ontwikkelen van lesmateriaal en het ontwikkelen van concrete leervragen: wat wil jij met jouw doelgroep bereiken?’, vertelt Van Haren.

Stap voor stap

Voor Ramona de Kinkelder, leerkracht in groep 8 van basisschool De kleine wereld in Nijmegen, is het doel heel duidelijk: ‘Ik zou Computational Thinking heel graag binnen onze hele school structureel willen inzetten, van groep 0 tot en met groep 8. Deze vaardigheid raakt namelijk heel veel vakken, zoals begrijpend lezen; hoe kom ik tot het antwoord op een vraag. Dan moet ik eerst een stapje terug lezen of juist verder lezen.’

De leerlingen worden vanaf maart ook betrokken bij het PRiCT-project: met behulp van een micro:bit, een kleine handcomputer, leren ze de vaardigheden die bij Computational Thinking horen. Hoe ziet dat er dan uit? De Kinkelder: ‘Ik ga de leerlingen in mijn groep 8 vragen om twee weken bij te houden hoe iedereen naar school komt en dit in een tabel te zetten. De volgende stap is dat ik ze vraag de gegevens te analyseren. De week daarna gaan we daar nog dieper op in, bijvoorbeeld door de micro:bit als stappenteller in te zetten en zo de snelheid van fietsen in relatie tot lopen te meten.’

Praktisch hulpmiddel

Hoewel het project veel tijd vraagt van De Kinkelder is ze enorm tevreden over de inhoud en de praktische toepassing. ‘Als we dit binnen de hele school toepassen, hebben kinderen hier enorm veel baat bij, in alles. Voor veel leerkrachten vraagt dit wel een andere manier van lesgeven. Niet direct helpen een oplossing te zoeken of een leerling verbeteren maar laat de leerling of een groepje leerlingen zelf nadenken. Daarmee bereiden we ze goed voor op de toekomstige samenleving.”