Foto Raphael Drent

Kimberly (16) en Isbrant (15) lachen als antwoord op de vraag waarom ze voor Robotica hebben gekozen. ‘Dit was het leukste keuzevak. Anders was het EHBO geworden of zoiets’, zegt Kimberly. ‘Of iets met sport’, vult Isbrant aan. ‘Nu zet je zelf uit heel veel onderdelen een robot in elkaar, die je kunt laten rijden, stoppen en draaien’, legt Kimberly uit. Isbrant knikt: ‘Het bouwen ging best vlug.’ Hij wijst op de robot: ‘Hier voorop zit een duwsensor. Als de robot ergens tegenaan botst, geeft de sensor een signaal en rijdt de robot achteruit.’
Het programmeerschema is nieuw voor Isbrant, die aandachtig naar het schema op de laptop zit te kijken. Door blokjes van het schema te verplaatsen kun je de robot andere dingen laten doen. ‘Ik ontdek dingen, die ik niet wist. Programmeren kost veel concentratie, dat is niet m’n beste kant. Maar het is makkelijker om te leren programmeren als je iets kunt laten bewegen. Dat is leuk, want dan zie je het resultaat.’
Kimberly en Isbrant zijn vierdejaars voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) en doen dit jaar eindexamen. Daarna gaan ze naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Kimberly vindt techniek leuk, maar wil er niet haar beroep van maken. ‘Ik ga dierverzorging doen’, klinkt het vastbesloten. Isbrant wil verder met een techniekopleiding: ‘Ik wil richting vliegtuigtechniek.’
Hij legt uit hoe de robot werkt. ‘Kijk, hier zit de brick, dat zijn de hersenen van de robot’, verklaart Isbrant wijzend op een rechthoekig blokje bovenop de robot. Daar zit een kleine computer in, die reageert op het programma op de laptop. Aan de onderkant van de robot zit een kleurensensor, die verschillende kleuren herkent en er zit een gyrosensor op, die zorgt dat de robot in balans blijft. ‘Achterop zit een ultrasoon-sensor, die neemt geluid waar’, vervolgt Isbrant. ‘Hoe die werkt, daar moeten we nog achter komen.’

Robot bouwen en experimenteren

Martijn Hordijk, docent Tech-Lokaal Maas & Waal in Druten, heeft de lessen Robotica samengesteld en kijkt opgewekt toe. ‘Kimberly en Isbrant doen het goed. Zij krijgen straks een extra opdracht om uit te voeren met de robot.’ Het keuzevak Robotica vormt een onderdeel van het programma TechExplore 24, dat jongeren, in dit geval vmbo-leerlingen, in aanraking brengt met techniek en technologie. Dat gebeurt op een speelse manier, waarbij ze zelf aan de slag gaan en ontdekken en ervaren hoe leuk techniek is. Martijn Hordijk: ‘Robotica is een verdiepend technisch keuzevak, waarbij de leerlingen bouwen, experimenteren en ontdekken.’
Het keuzevak Robotica bestaat uit zeven lessen, waarbij steeds nieuwe opdrachten worden uitgevoerd. Martijn Hordijk begeleidt in deze tweede les niet alleen de leerlingen, maar ook docenten Minke van Kranenburg van het KWC en Rob Welbers van ROC Rivor in Tiel. Zij kijken hoe het lesprogramma werkt en gaan de komende lessen zelf geven. Op die manier ontdekken ook de docenten welke mogelijkheden techniek en technologie te bieden hebben. ‘De leerlingen gaan ook op bedrijfsbezoek bij Olmia Robotics in Tiel en Rob Welding in Dodewaard. Dan zien en ervaren ze wat het vak robotica inhoudt en wat je er in de praktijk mee kan doen’, vertelt Liset Nab. Zij coördineert namens TechExplore 24 de ontwikkeling van het technische keuzevak Robotica.

Foto Raphael Drent

Intrinsieke motivatie

Minke van Kranenburg is docent Gezondheidszorg en Welzijn en Dienstverlening en Producten geeft les aan leerlingen die het profiel Dienstverlening en Producten volgen. ‘We hebben geprobeerd de keuzevakken zo breed mogelijk op te zetten, zodat er voor alle leerlingen wat bij zit. Van techniek, zorg en economie tot logistiek. Het leuke is dat je ziet dat de leerlingen die voor techniek robotica hebben gekozen, intrinsiek gemotiveerd zijn. Ze zijn continu bezig, zien het resultaat als een succesmoment en gaan dan gemotiveerd verder.’
De samenwerking met het Tech-Lokaal Maas & Waal en ROC Rivor in Tiel is een nieuwe ontwikkeling, waar Minke van Kranenburg blij mee is. ‘De ontwikkelingen in techniek en robotica gaan zo snel. Het is supermooi dat we kunnen samenwerken met mensen uit het werkveld, die helemaal op de hoogte zijn.’ Het KWC huurt de LegoMindstorms-sets waarmee de leerlingen werken van het Tech-Lokaal. Minke van Kranenburg: ‘We proberen ook andere programma’s uit en besluiten later welke we zelf aanschaffen.’
Rob Welbers is docent Techniek aan het ROC Rivor in Tiel. Hij loopt langs de tafels, geeft hier en daar aanwijzingen, maar laat de leerlingen zo veel mogelijk zelf uitvinden hoe het werkt. ‘Auto’s, maar ook andere apparaten zitten tegenwoordig vol met sensoren, die iets registreren en actuatoren die iets uitvoeren. Die processen kom je overal tegen. Dit is een speelse en leuke manier om te leren hoe dat werkt.’
Dat leerlingen al kennis maken met techniek en programmeren, is goed, constateert Rob Welbers. ‘Dat komen ze bij een opleiding in de techniek ook tegen. En je ziet dat deze les werkt, ze zijn enthousiast bezig. Als ROC willen we deze lessen in de toekomst ook zelf gaan geven, zodat vmbo-leerlingen alvast kennismaken met techniek.’

Vervolgopleiding Autotechnicus

Dylan (16) en Sven (15) zitten fanatiek te programmeren en te testen of de robot doet, wat zij willen. Dylan kent technisch Lego. ‘Maar zo ver als nu ben ik nooit gekomen. Dit bouwprogramma is goed te volgen. Dat is leuk.’ Dylan en Sven willen allebei een vervolgopleiding tot Autotechnicus gaan doen. ‘Daar heeft dit een beetje mee te maken’, zegt Sven. De twee jongens hebben extra lol, want ze hebben hun robot uitgerust met ‘sound’. ‘Via een website hebben we een soundeditor gedownload en in dit programma gezet. Dat is lachen’, verklaart Sven. ‘In de robot zit een klein speakertje, dus nu maakt de robot het geluid van een auto als-ie rijdt’, vult Dylan aan. En inderdaad klinkt er een ronkend geluid als de robot gaat rijden. De jongens glunderen, dat hebben toch maar mooi gefikst.