Kan je water altijd mengen? Zeker niet! Wanneer je een glas vult met water met verschillende samenstellingen, worden er lagen zichtbaar.  Hierdoor kan je zelf regenboogwater maken!

Wat heb je nodig?

• Een paar glazen
• Water
• Kleurstof in verschillende kleuren
• Suiker

Wat moet je doen?

Vul een aantal glazen met 3 eetlepels water en een paar druppels kleurstof in verschillende kleuren. Zorg ervoor dat er in ieder glas evenveel druppels kleurstof zitten. Voeg vervolgens suiker toe. In de eerste doe je één eetlepel suiker, in de tweede doe je er twee, enzovoorts. Roer tot alle suiker is opgelost.
Giet het suikerwater hierna voorzichtig bij elkaar in één glas. Begin met het glas met de grootste hoeveelheid suiker en eindig met het glas met de kleinste hoeveelheid suiker. Zo ontstaat er regenboogwater!

Hoe kan het?

De lagen water hebben verschillende dichtheden, doordat er verschillende hoeveelheden suiker in zitten. Hoe meer suiker je toevoegt, hoe zwaarder het water wordt. Het lichtere water blijft vervolgens drijven op het zwaardere water.

Filmpje

Ook het volgende proefje heeft te maken met het begrip ‘dichtheid’… Leuk om met elkaar te combineren in één techniekles!

Wanneer je een ei in een glas water doet, zinkt het direct naar de bodem. Als je zout toevoegt gebeurt dat echter niet… Het ei blijft drijven!

Wat heb je nodig?

• Kraanwater
• Zout
• Een ei

Wat moet je doen?

Om het ei te laten zinken, vul je een glas voor de helft met kraanwater en leg je het ei erin.

Om het ei te laten drijven, vul je een glas voor de helft met kraanwater, giet je er minimaal zes eetlepels zout in en leg je tot slot het ei in het water.

Wil je nog iets extra’s aan het proefje toevoegen? Giet dan voorzichtig (!) extra kraanwater in het zoute water. Het ei zal halverwege blijven hangen!

Hoe kan het?

De dichtheid van zout water is hoger dan die van kraanwater. Hierdoor blijven objecten met een lagere dichtheid dan het zoute water, zoals een ei, drijven.
Omdat het ei wel een hogere dichtheid dan kraanwater heeft, blijft deze in de laatste stap halverwege drijven.

Filmpje

Keer een emmer water om en het water stroomt eruit. Logisch, zou je zeggen. Dit gebeurt alleen niet wanneer je de emmer in volle vaart ronddraait!

Wat heb je nodig?

• Een emmer
• Water

Wat moet je doen?

Het is simpel: vul en emmer met water en draai deze in volle vaart rond.

Hoe kan het?

Wanneer je de emmer hard ronddraait, krijgt deze te maken met middelpuntzoekende kracht. Dit is de kracht die werkt op een object dat in een cirkel beweegt, richting het middelpunt waar dit object omheen beweegt. Je schouder, in dit geval. Door deze middelpuntzoekende kracht blijft het water in de emmer hangen!

Filmpje

Een feestje op school, maar geen zin om alle ballonnen zelf op te blazen? Dan laat je de leerlingen de ballonnen gewoon opblazen met behulp van keukenmiddelen!

Wat heb je nodig?

• Een ballon
• Een plastic flesje van 500 ml
• Baking soda (ook wel natriumbicarbonaat)
• Witte azijn

Wat moet je doen?

Vul de ballon met 30 gram baking soda. De ballon zou dan ongeveer voor de helft gevuld moeten zijn. Doe vervolgens 125 milliliter azijn in het plastic flesje.
Trek de ballon over de rand van de fles en zorg er hierbij voor dat de baking soda in de ballon blijft zitten. Voorzichtig zijn, dus!

Om de ballon op te blazen, til je de ballon in één keer op, waardoor alle baking soda in het flesje valt. Tada, je ballon blaast op!

Hoe kan het?

Wanneer de azijn en baking soda met elkaar in aanraking komen, ontstaat er een chemische reactie, waarbij koolstofdioxide (CO2)  ontstaat. Dit gas stijgt op en vult de ballon!

Filmpje

Ook het volgende proefje heeft te maken met deze chemische reactie…

Een vulkaanuitbarsting op school?! Het kan en is helemaal niet zo gevaarlijk als het lijkt.

Wat heb je nodig?

• Zand
• Een glas
• Azijn
• Bakpoeder
• Afwasmiddel
• Kleurstof

Wat moet je doen?

Zet een glas op tafel en bouw er een berg zand omheen, zodat de berg op een vulkaan gaat lijken. Doe het bakpoeder in het glas.

Roer de azijn, de kleurstof en het afwasmiddel goed door elkaar heen en giet dit mengsel bij het bakpoeder.
De ongevaarlijke vulkaanuitbarsting op school is dan een feit.

Hoe kan het?

Bakpoeder bestaat deels uit natriumbicarbonaat. Wanneer je dit in aanraking brengt met azijn, vindt er een chemische reactie plaats: het natriumbicarbonaat en de azijn worden omgezet in koolstofdioxide (CO2). Wanneer dit gas in contact komt met het afwasmiddel, ontstaat er schuim. Dit schuim barst vervolgens uit de vulkaan.

Filmpje

Naast dat je een ei kan laten drijven (zie vier proefjes hierboven), kan je de harde schaal van het ei ook nog eens zacht laten worden… Een interessant, meerdaags proefje voor in de klas!

Wat heb je nodig?

– Een ei
– Keukenazijn
– Een glas

Wat moet je doen?

Vul een glas met azijn en leg het ei hier in. Wacht twee dagen en ontdek wat er gebeurt!

Hoe kan het?

De schaal van het ei bestaat uit kalk. Dit lost op wanneer je het in contact laat komen met de zure azijn. Hierdoor wordt de eischaal zacht.

Filmpje

Een onzichtbare, geheime boodschap zichtbaar laten worden? Het kan wanneer je deze opschrijft met citroensap en hier rodekoolsap overheen spuit… Dit is bijvoorbeeld leuk wanneer de kinderen elkaar complimenten mogen geven!

Wat heb je nodig?

• Een pan
• Een fornuis
• Een plantenspuit
• Wit papier
• Een penseel
• Citroensap
• Rodekool
• Water

Wat moet je doen?

Rodekoolsap maken doe je door water en  rodekool in een pan aan de kook te brengen. Zet het vuur uit zodra de rodekool kookt en laat de rodekool afkoelen in het water. Breng het kookvocht na het afkoelen over in een plantenspuit. Dit kan je gerust een dag van tevoren doen!

Laat de kinderen hierna een geheime boodschap schrijven op het witte papier, met een in citroensap gedoopt penseel. Wacht tot het citroensap is opgedroogd en spuit het rodekoolsap op het papier. De boodschap komt dan tevoorschijn!

Hoe kan het?

De kleurstof in rodekool is een indicator. Dit wil zeggen dat deze in verschillende kleuren voor kan komen. Wanneer je de kleurstof in contact brengt met neutrale vloeistoffen, zoals water, wordt deze paarsblauw. Wanneer je het rodekoolsap daarentegen in aanraking brengt met zure vloeistoffen, zoals citroen, wordt het rozerood van kleur. De geheime boodschap wordt dan dus zichtbaar!