Bij duurzaam en circulair bouwen wordt vaak aan nieuwbouw gedacht. Dat is belangrijk, maar het aantal bestaande gebouwen dat verduurzaamd moet worden is vele malen groter. ‘In Nederland staan circa 8 miljoen woningen en 1,1 miljoen overige gebouwen. Ter vergelijking: jaarlijks worden er zo’n 60.000 bouwvergunningen afgegeven’, zegt Bart Breedijk, Kartrekker Duurzaamheid bij Heijmans Services in Apeldoorn. Het bedrijf is onderdeel van bouwbedrijf Heijmans en richt zich op duurzaam beheer van bestaande gebouwen. Dat begint bij het vervangen van een stopcontact tot en met het beheer van alle technische klimaatinstallaties in een gebouw.

CO2 reductie

‘Voorheen was vooral comfort belangrijk, nu wil je ook dat er zo min mogelijk CO2 wordt geproduceerd en dat er zo min mogelijk afval ontstaat’, zegt Roland van Yperen, chef servicemonteur.
In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat de mensen van Heijmans bij het onderhoud van een installatie kijken welke onderdelen vervangen moeten worden en of dat kan door een goedwerkende refurbished exemplaar te gebruiken.

‘Vaak werkt een kleine component van het te vervangen onderdeel niet meer. Als je die component repareert of vervangt, gaat het complete onderdeel vaak weer jaren mee’, verklaart Ronald van Yperen.
Heijmans Services is onderdeel van bouwbedrijf Heijmans en staat in de Gelderse Circulaire Innovatie Top 20 van 2022.

Circulaire werkprocessen

Door goed na te denken over hoe je werkzaamheden duurzaam en circulair kunt aanpakken, ontstaan andere werkprocessen. ‘We gaan bijvoorbeeld heel anders met materiaalgebruik om, waarbij het uitgangspunt is geen afval meer creëren. We kijken dus eerst of iets gerepareerd kan worden’, verklaart Bart Breedijk, Kartrekker Duurzaamheid bij Heijmans. Hij meldt dat in de praktijk blijkt dat zo’n 95 procent van de materialen en onderdelen opnieuw gebruikt kan worden. ‘Zelfs accu’s kun je voor 99 procent zuiveren, zodat ze weer de kringloop in kunnen.’

Waar Heijmans tegenaan liep, is dat het vaak een hele zoektocht is om refurbished onderdelen te vinden. ‘Als een servicemonteur een storing moet verhelpen, is er vaak geen tijd om te zoeken naar goed werkende tweedehands componenten’, constateert Bart Breedijk. Vandaar dat Heijmans samenwerkt met Renza, een groothandel voor technische onderdelen in Doetinchem en Inexeon in Wijchen, een bedrijf dat technische onderdelen repareert en test. ‘Dat testen is belangrijk, want je wil natuurlijk wel de garantie dat een onderdeel weer een aantal jaren goed functioneert.’

In gesprek met de klant

Bart Breedijk benadrukt dat de circulaire aanpak van onderhoud en beheer overleg met de klant vraagt. ‘Circulair werken, vraagt om doordenken en kijken of je processen ook anders kunt inrichten. Gelukkig zijn steeds meer bedrijven daar gevoelig voor.’

Zo is aan de gemeente Amsterdam voorgesteld om niet alle achthonderd beveiligingscamera’s in de openbare ruimte te vervangen, maar om de eerste honderd camera’s te repareren en die weer terug te hangen. Zo kunnen er steeds camera’s worden vervangen, zonder dat er nieuwe hoeven te komen.

Wijkverwarming

Voor een nieuwbouwwijk in Veenendaal is zo’n tien jaar geleden wijkverwarming aangelegd met een grote gasmotor. ‘Daar wekken we stroom mee op en het koelwater voor warmte’, vertelt Ronald van Yperen. ’De centrale is verder verduurzaamd door de lage temperatuur warmtepompen te vervangen door hoge temperatuur warmtepompen en het plaatsen van een grote e-boiler. Deze warmtepompen en e-boiler zetten het overschot aan zonne-energie, dat wijk opwekt, om in warmte. Zo ontstaat een smart-grid.’ In Zutphen bouwt Heijmans Services nu ook zo’n centrale wijkverwarming om vanaf de start de wijk Noorderhaven te voorzien van duurzame warmte.

Meer weten over de energiecentrale?
Bekijk het filmpje Bodemenergie voor de buurt:

Grondstoffengoudmijn

De productie van bijvoorbeeld metaal vergt veel energie en zorgt voor veel CO2-uitstoot. ‘Door metalen onderdelen opnieuw te gebruiken, vermindert dat allebei’, constateert Bart Breedijk. Door circulair naar installaties te kijken, zie je de waarde van grondstoffen en materialen beter, vindt Bart Breedijk. ‘In installaties zijn een heleboel grondstoffen verwerkt, eigenlijk zitten we op een goudmijn. Ga maar na, hoeveel metalen, zoals koper, en elektronica er in een installatie zitten.’

Voor warmtekrachtkoppeling worden nu nog gas gebruikt, de verwachting is dat daarvoor binnen twee jaar een duurzamere oplossing is bedacht. Ronald van Yperen: ‘Daar wordt hard over nagedacht. Wie weet kunnen we zo’n installatie in de toekomst op waterstof laten werken.’