Hybride docent ‘Lesgeven over je vakgebied is gaaf’

Suzanne Nagtegaal had nooit gedacht dat ze ooit in het onderwijs terecht zou komen. Op de middelbare school zag ze dat bepaald niet zitten. Toch is Nagtegaal al tien jaar hybride-docent Bouwkunde aan het ROC Rijn IJssel. Met veel plezier. Ze vindt het leuk om met jongeren te werken en haar kennis als architect over te brengen. ‘Lesgeven over je vakgebied, studenten liefde voor het vak aanleren, is een van de gaafste dingen die er bestaan.’
‘Een les over Bouwkunst kan gortdroog zijn. Ik vind het leuk na te denken over hoe je soms best ingewikkeld vakjargon zo kunt vertalen dat het studenten aanspreekt’, legt Nagtegaal uit. ‘Belangrijk is ook dat het niet alleen feiten stampen wordt, maar dat studenten snappen waar het over gaat.’
Zelf studeerde Nagtegaal Bouwkunde aan de HAN en daarna Bouwkunst aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem. Ze werkte voor enkele architectenbureaus, voordat ze in 2010 haar eigen bedrijf buroBois oprichtte. ‘Ik werk graag met hout en een nachtegaal vliegt zingend rond in het bos’, verklaart ze met een glimlach.

Aangezien het zelfstandig ondernemerschap in het begin geen vetpot was, ging Nagtegaal op zoek naar ‘iets erbij’. Het hybride-docentschap leek het beste bij haar te passen. Ze ging aan de slag bij de afdeling Bouw van ROC Rijn IJssel. De mbo-school werkt graag met hybride-docenten, vanwege hun praktijkervaring.
Nagtegaal volgde de opleiding Pedagogische Didactische Bekwaamheid bij Interstudies NDO (HAN). Deze opleiding duurt in principe één jaar, Nagtegaal deed er drie jaar over. ‘Als architect ben je eigenwijs en gewend vragen te stellen. Dat combineerde niet zo goed met het te volgen programma. Maar ik heb wel veel aan de opleiding gehad. Ik was op het gevoel als docent begonnen en dat ging in het begin niet vlekkeloos. De opleiding heeft me goed geholpen met pedagogische en de didactische kant van het docentschap. Onderwerpen als Hoe bespreek je bepaald gedrag van iemand? En Hoe bespeel je een groep? kwamen bij pedagogiek aan de orde. Bij didactiek leerde je onder meer welke lesvormen er zijn en hoe je een les opbouwt.’

Bouwkunst toegankelijk maken

Nagtegaal geeft les over de geschiedenis van de bouwkunst aan studenten van de opleiding Middenkaderfunctionaris Bouw, een fulltime-opleiding (BOL) op niveau 4. Niet elke student wil architect worden, realiseert ze zich. Sommige studenten kiezen voor een hbo-vervolgopleiding, anderen gaan aan het werk bij de voorbereiding of uitvoering van bouwwerken, weer anderen worden bouwkundig adviseur bij een gemeente of de brandweer.
‘Het is belangrijk om bouwkunst wat toegankelijker te maken. Dat doe je natuurlijk met leuke filmpjes en anekdotes uit de praktijk’, vertelt Nagtegaal. ‘Het moet ook praktisch zijn. Dat studenten een constructie interessant gaan vinden, omdat ze begrijpen waarom die is ontstaan. In de Gotiek, bijvoorbeeld, is de constructie van een kerk naar buiten geplaatst. Zo kwam er meer licht in de kerk.’

Nieuw onderwijsprogramma

Hybride-docent Bouwkunst is architect Nagtegaal anderhalve dag in de week. Behalve lesgeven, begeleidt ze diverse projecten en werkt ze met twee onderwijscollega’s aan een nieuw onderwijsprogramma. De projecten zijn gericht op de beroepspraktijk en gaan bijvoorbeeld over het uitwerken van een ontwerp en het maken van een opnamestaat.
‘Een opnamestaat geeft de staat van een gebouw aan. Daarin benoem je alle onderdelen van een gebouw. Van de kozijnen en de draaiende delen tot en met het metselverband, de manier waarop de muren zijn gemetseld’, verduidelijkt Nagtegaal. ‘Normaalgesproken maken we een opnamestaat van het schoolgebouw. Vanwege de coronaregels hebben de studenten hun eigen huis in kaart gebracht. Dat werkte ook heel goed.’
Het nieuwe onderwijsprogramma waar Nagtegaal aan meewerkt bestaat uit modules van vijf weken, waarbij een opdracht centraal staat. ‘Het gaat vooral om leren door te doen, met de mogelijkheid kennis te vergaren. Gedurende de opleiding worden de opdrachten steeds complexer.’

Aanrader

Het hybride-docentschap is een aanrader voor iedereen die het leuk vindt kennis over te dragen aan de volgende generaties, vindt Nagtegaal. ‘Na tien jaar bevalt de combinatie van werken in de praktijk en lesgeven me nog steeds goed. Het is een fijne manier van erkenning als je ziet dat studenten ergens enthousiast over worden.’
Via het onderwijs heeft Nagtegaal ook extra vaardigheden opgedaan. ‘Het voordeel van lesgeven is bijvoorbeeld dat je veel vrijer voor een groep gaat staan. Vroeger had ik wat schroom om dat te doen, nu vind ik het leuk om een verhaal te vertellen en de interactie met een groep aan te gaan.’