Succes in de organische scheikunde vraagt een creatieve mind en doorzettingsvermogen
Floris Rutjes is hoogleraar Organische Scheikunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen en begeleidt jaarlijks vele studenten in de intensieve bachelor- en masterfases van hun studies. ‘Die studenten zijn acht weken met onderzoek bezig in de bachelorfase, en maar liefst acht maanden in de masterfase. Dan kun je concrete onderzoeken doen en ontwikkel je ook echt onderzoeksvaardigheden die je later kunt gebruiken.’
Gastlessen scheikunde voor groep acht
De weg die hij zelf heeft afgelegd, gebruikt hij vaak als voorbeeld voor aanstaande studenten. ‘Ik had in de vierde klas een leraar scheikunde die me heel erg inspireerde, en ik voelde dat ik ook die richting op wilde. Ik vind het heel belangrijk dat je je gevoel volgt bij je studiekeuze. Heel af en toe geef ik een gastles op een basisschool, in groep acht, want je kunt niet vroeg genoeg beginnen met het besef wat je hier allemaal mee kunt doen.’
Experimentele scheikunde
Floris Rutjes koos zelf bewust niet voor de bètavakken wiskunde, natuurkunde of biologie na zijn middelbare school, maar ging voor de experimenten die de scheikundestudie beloofde. In die tijd – de tachtiger jaren aan de Universiteit van Amsterdam – waren de eerste twee jaren weliswaar doorspekt met natuurkunde en wiskunde, maar de aanhouder wint. Floris Rutjes zag zijn doorzettingsvermogen beloond met experimentele scheikunde in de tweede helft van zijn studie.
Bouwen van moleculen
Hij werkte vier jaar aan een promotie en ging twee jaar naar de VS, om zich diepgaander met onderzoek bezig te houden – lees: experimenten. ‘Gedurende die periode van zes jaar begon in feite het bouwen van moleculen, wat ik nog steeds doe, en wat me het meest boeit. Nog steeds. Die masterstudent die het tot een octrooi bracht met zijn onderzoek naar medicijnen tegen posttraumatische stress is het mooiste voorbeeld van hoe het kan gaan.’
Hbo-studente: nieuwe malariapil
Ook op hbo-niveau kun je zulke successen creëren, meldt Floris Rutjes. ‘Het was een hbo-studente die zich meer dan tien jaar geleden met een onderzoek naar de remming van psoriasis in de huid bezighield, wat uiteindelijk – omdat dát niet bleek te werken – via een aantal omzwervingen langs verschillende ziekten leidde tot een nieuwe malariapil. Doorzetten, creatief kunnen denken: dat is echt de basis voor succes in deze studierichting.’
The sky is the limit
Het bouwen van moleculen kreeg een nieuwe impuls door de ontwikkeling van zogenaamde klikreacties, vertelt Floris Rutjes verder. ‘Vorig jaar zijn er zelfs drie hoogleraren beloond met de Nobelprijs voor Scheikunde, omdat ze het principe van de klikreactie hebben ontdekt. In dit vak is de sky the limit.
Ook voor deze kliktechnologie kun je weer nieuwe mogelijkheden ontdekken. Toepassingen liggen onder andere in de biomedische chemie. Je moet doorzetten en buiten de lijntjes kunnen denken. Maar dan heb je ook het mooiste vak in de wereld, als je het mij vraagt.’
