Foto: Rob Gieling

Koningin Máxima opende ruim vijf jaar geleden de MITeC-operatiekamers in het Radboudumc. De operatiekamers zijn uitgerust met hypermoderne medische apparatuur en er werken topmedici. ‘Onze aanpak, waarbij we onderzoek en testen combineren vanaf een hele vroege fase in de ontwikkeling van medische innovaties, is wat MITeC uniek maakt in Europa’, zegt Maroeska Rovers, hoogleraar evidence-based surgery.
In de medische technologie gaat innovatie razendsnel. ‘Elke dag komen er nieuwe dingen op ons af’, vervolgt ze. ‘Het is ontzettend belangrijk in een vroeg stadium al te kunnen testen of een ontwikkeling echt beter is voor de patiënt. Daarom beoordelen we chirurgische innovaties al vroeg op doeltreffendheid, veiligheid en haalbaarheid. Dat noemen we evidence-based chirurgie.’
Maroeska Rovers is als hoogleraar gespecialiseerd in het onderzoek naar bewijsvoering van chirurgische innovaties. Ze werkt in MITeC onder meer samen met interventie radioloog Jurgen Fütterer. ‘Doordat we drie operatiekamers met de nieuwste medische apparatuur met elkaar verbonden hebben, kunnen we beter zien wat er in het lichaam gebeurt tijdens een operatie’, verduidelijkt Jurgen Füterer.

Foto: Paul Lagro

Beeldgestuurd opereren

In de praktijk betekent het dat bijvoorbeeld het beeld van een MRI, die de zachte weefsels in een lichaam zichtbaar maakt, gecombineerd kan worden met een CT-scan waarop juist botten goed zichtbaar zijn. ‘Door die beelden over elkaar heen te leggen, kun je goed zien waar bijvoorbeeld een tumor zich bevindt en kun je preciezer en beter opereren. Dat noemen we beeldgestuurde behandeling’, vertelt Jurgen Fütterer.
Hij legt uit dat bijvoorbeeld bij het onderzoeken van prostaatkanker met behulp van echografie twaalf biopten, hapjes weefsel, uit de prostaat worden genomen. ‘Als we met een robot naar de tumor toe kunnen navigeren en we zien via het MRI-beeld de tumor dan kunnen we gerichter biopten nemen en hoeven we maar twee of drie naalden te gebruiken. Dat is prettiger voor de patiënt.’ Maroeska Rovers vult aan: ‘Dat betekent in dit geval minder kans op bijwerkingen en beschadiging van de prostaat, terwijl de kans dat je tumorweefsel vindt, groter is.’
MITeC werkt samen met verschillende bedrijven, onder meer Siemens Healthineers, maar ook met bedrijven als Demcon en het Arnhemse bedrijf Soteria Medical. Jurgen Fütterer: ‘Het leuke is dat we samen met studenten en het Arnhemse bedrijf Soteria Medical een robot-assistent voor het nemen van biopten bij prostaatkanker hebben ontwikkeld.’

Maroeska Rovers, hoogleraar Faculteit der Medische Wetenschappen (UMCN) en Jürgen Fütterer, interventieradioloog. Foto: Bert Beelen

Medische robots

De inzet van medische robots is een technologie die in MITeC wordt getest. ‘Robots kunnen preciezer werken dan een mens, maar ze kunnen niet voelen en zien’, verklaart Maroeska Rovers. ‘Ik geloof absoluut in de meerwaarde van robots, maar we zijn er minder ver mee dan we hadden gewild. Juist dat vertalen van zien en voelen in technologie is moeilijker dan gedacht.’
Bedrijven met ideeën voor medische innovaties kunnen hun product of techniek bij MITeC testen. Zo weten ze in een vroeg stadium of hun idee daadwerkelijk potentie heeft. Maroeska Rovers: ‘Hoe eerder een bedrijf met artsen en patiënten kan praten en zijn product kan testen, hoe beter het is. Dat is ook belangrijk voor de productie van medische innovaties in de regio. Daarvoor hebben we straks mensen nodig met de juiste technologische kennis, die medische innovaties op grote schaal kunnen maken.’

Onderwijsmodule basisscholen

Samen met twee collega-onderzoekers ontving Maroeska Rovers vorig jaar juni de Radboud Science Award. Daarmee kunnen ze, samen met basisschoolleerkrachten, hun onderzoek vertalen naar een onderwijsmodule voor basisscholen.
Maroeska Rovers benadrukt dat het belangrijk is dat kinderen op de basisschool al enthousiast gemaakt worden voor techniek en innovatie. Ze werkt mee aan het educatieprogramma van het Wetenschapsknooppunt Radboud Universiteit, waarmee leerkrachten in het basisonderwijs zelf in de klas aan de slag kunnen. ‘Met het programma kunnen leerkrachten alle leerlingen meenemen en op hun eigen niveau uitdagen op het gebied van wetenschap, techniek en innovatie.’