Nedstack ontwikkelt en produceert waterstofbrandstofcellen, dat zijn een soort batterijen die van waterstof (H2) elektriciteit en water maken. Het bedrijf is internationaal toonaangevend als het gaat om het ontwikkelen en produceren van deze PEM-brandstofcelstacks- en systemen. PEM staat voor Proton Exchange Membrame.
‘Waterstof is cruciaal als duurzame energiedrager en als aanvulling op wind- en zonne-energie. Het levert een bijdrage aan de transitie naar een duurzame economie en biedt energiezekerheid. Waterstof helpt ons om aanbod en vraag naar groene energie in balans te brengen’, zegt Roel van de Pas, programmadirecteur Industrialisatie bij Nedstack.

Hoog vermogen

Het Arnhemse bedrijf richt zich tot nu toe vooral op industriële productieprocessen waarbij waterstof vrijkomt, maar ziet ook mogelijkheden bij specifieke, zware mobiele toepassingen en in andere sectoren. Roel van de Pas noemt de scheepvaart als voorbeeld. ‘Onze stacksystemen leveren hoog vermogen, dat hebben schepen nodig, van de binnenvaart tot de kustvaart. Denk aan de schepen die worden ingezet bij de bouw van windmolenparken op zee, die wil je toch niet meer op diesel laten varen.’
De Europese Commissie ziet Nedstack als een van de bedrijven, die essentieel zijn voor de ontwikkeling van waterstoftechnologie in Europa. De nieuwe brandstofcellenfabriek, de zogeheten Fuel Cell Giga Factory (FCGF), komt op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem te staan en moet in 2027 één gigawatt per jaar aan brandstofcelvermogen leveren. Ter vergelijking: Nedstack produceert nu zo’n tien megawatt per jaar.

Gerobotiseerde productie

Dat is een grote sprong, beaamt Roel van de Pas. ‘De standaardtechniek hebben we de afgelopen jaren steeds verder ontwikkeld. Nu is het tijd voor industrialisatie. Dat gaan we in extreem korte tijd doen met behulp van een semi-automatische productielijn met robots en met mensen.’

Technici/technologen nodig

De robotisering betekent volgens Roel van de Pas niet dat het bedrijf minder mensen nodig heeft. ‘In tegendeel: we hebben veel meer mensen nodig. Mensen die graag meewerken aan de energietransitie en een duurzaam klimaat. Denk aan procesoperators, procestechnologen, chemici, ontwikkelaars, technische inkopers, enzorvoort.’ Bij Nedstack werken nu zo’n zeventig mensen, de verwachting is dat het bedrijf in 2027 werk biedt aan zo’n tweehonderd mensen en indirect aan veel meer mensen.

Nedstack is sinds 1999 als zelfstandig bedrijf gevestigd op Industriepark Kleefse Waard in Arnhem. Het bedrijf begon in 1997 als business unit van AkzoNobel, dat een oplossing zocht voor de grote hoeveelheden waterstof die vrijkomen bij de productie van chloor. ‘Bij de productie van 35 ton chloor komt ongeveer één ton waterstof vrij. Dat werd meestal afgefakkeld. Om het te gebruiken heb je een brandstofcel nodig’, verklaart Roel van de Pas.
Daar komt kennis van elektrochemie bij kijken, want in de waterstofbrandstofcellen, reageren waterstof en zuurstof (uit lucht) met elkaar waarbij elektrische energie en water vrijkomen. Die kennis was indertijd aanwezig bij ECN in Petten. Vandaar dat AkzoNobel en ECN in de businessunit samen onderzochten of de waterstofbrandstofcel en de oprichting van een Nederlands stackbedrijf een haalbare kaart waren.

Zelf produceren

AkzoNobel produceerde bovendien geleidende (conductieve) kunststofvezels, die Nedstack in de stacks verwerkt. ‘Die vezels zitten in platen van grafietcomposiet, die we zelf produceren’, legt Roel van de Pas uit. ‘Tussen twee grafietplaten, de anode en kathode, zit een speciaal membraan dat protonen doorlaat.’ In elke stack zitten 96 cellen, waarmee 13,6 kilowatt geproduceerd kan worden.
Door de stacks in serie te schakelen, bouwt Nedstack powerplants, die grote hoeveelheden waterstof verwerken en veel vermogen kunnen leveren. De eerste brandstofcelinstallatie die Nedstack bouwde staat sinds 2007 bij de chloorfabriek van AkzoNobel in Delfzijl. ‘Dat is met meer dan zeventigduizend draaiuren het langstlopende brandstofcelsysteem ter wereld.’

Brandstofcellab

Met de bouw van de nieuwe fabriek wordt de productie van waterstofbrandstofcellen goedkoper en wordt het mogelijk deze ‘batterijen’ vaker in te zetten bij een duurzame energievoorziening. De toekenning van Nederlandse subsidie betekent bovendien dat Nedstack in samenwerking met Connectr op IPKW een gedeeld laboratorium kan opzetten voor doorontwikkeling van de fuel cell-technologie door andere bedrijven en kennisinstellingen. Zo wordt de energietransitie versneld.