Verandering laboratoriumonderwijs

Is er de afgelopen halve eeuw veel veranderd in het laboratoriumonderwijs? ‘Heel veel. Het belangrijkste is wel de elektronica. Waar je vroeger overal analoge metertjes had, gaat nu heel veel digitaal’, constateert instructeur chemie Theo Gerritsen (64). Van de 50 jaar dat de mbo-opleidingen Laboratoriumtechniek van Rijn IJssel bestaan, heeft hij er veertig meegemaakt. ‘Een ding blijft hetzelfde: je moet als laborant nauwkeurig kunnen en willen werken.’

Ook de basisvaardigheden van het vak die studenten leren, zoals hoe je een pipet vult en hoe je een maatkolf gebruikt, zijn in grote lijnen hetzelfde gebleven. Verder is de benadering van de studenten ook veranderd. ‘We nemen ze niet meer zo bij het handje. We moedigen studenten aan zelf het initiatief te nemen’, zegt Theo Gerritsen met een glimlach. ‘Daar leren ze het meest van.’

Onderzoekende houding stimuleren

Boyan Artz (22) is aan zijn eerste jaar als docent chemie bezig en wil bij studenten vooral een onderzoekende houding stimuleren. ‘We laten ze zelf dingen ontdekken. We fungeren als docent steeds meer als coach dan als de leraar die alles weet.’ Boyan Artz geeft les aan de eerste twee klassen van de opleidingen Allround Laborant (niveau 3), Chemisch Fysisch Analist (niveau 4) en Biologisch Medisch Analist (niveau 4).

De jonge docent vertelt enthousiast dat de eersteklassers na een theorieles over scheidingstechnieken een potje met een mengsel van verschillende stoffen mee naar huis hebben gekregen. ‘Met als opdracht: ga er maar mee aan de gang. Kijk hoever je komt met simpele huis-tuin-en-keukenmiddelen en maak er een filmpje of een presentatie van. Daar kwamen mooie resultaten uit. Eén jongen had echt goede scheidingstechnieken gebruikt. Van zijn filmpje leert de rest van de klas ook weer.’

Nieuwe labs in Tech Plaza

Theo Gerritsen en Boyan Artz werken regelmatig samen. ‘Theo heeft heel veel ervaring in het lab en ik ben van het nieuwe onderwijs. We vormen een perfecte combinatie’, constateert Boyan Artz opgewekt. ‘De samenwerking en de interactie met Boyan en de leerlingen is heel leuk’, bevestigt Theo Gerritsen.

Allebei zijn ze opgetogen over de nieuwe laboratoriumlokalen in Tech Plaza, op de nieuwe ENKA-campus van Rijn IJssel in Arnhem. ‘Deze mooie en grote laboratoriumlokalen betekenen een grote stap vooruit voor de labopleidingen’, stelt Theo Gerritsen vast. Hij heeft de indeling voor de nieuwe lokalen gemaakt en is heel tevreden over het resultaat. ‘We hebben er ook nieuwe apparaten bij gekregen, waardoor we nog betere proeven kunnen doen’, verklaart Theo Gerritsen. Een speciale spectrometer, bijvoorbeeld. Voorheen konden we metingen in milligrammen doen. Met dit apparaat kunnen we dat veel nauwkeuriger, in microgrammen, doen.’

Instructeur chemie Theo Gerritsen

Theo Gerritsen ontdekte op de mavo dat hij scheikunde een leuk vak vindt, net als natuurkunde en biologie. Hij volgde indertijd de Opleiding Laboratoriumpersoneel Arnhem en Nijmegen (OLAN). Hij begon in 1981 in Nijmegen als amanuensis, de persoon die de voorbereiding van de scheikunde- en natuurkunde lessen voor zijn rekening neemt. Inmiddels is hij instructeur chemie in Arnhem en begeleidt hij samen met de docent chemie studenten bij de praktijklessen.

Docent Boyan Artz

Boyan Artz koos op de havo voor de profielen Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid. Ook hij kwam er zo achter dat hij een voorliefde voor scheikunde heeft. Na de havo stapte hij over op het Hoger Laboratoriumonderwijs bij de HAN in Nijmegen waar hij afstudeerde in de richting Organische Chemie en een minor Analytische Chemie deed.

De interesse voor onderwijs ontstond bij Boyan Artz tijdens de bijlessen, die hij tijdens zijn studie aan scholieren gaf. Vandaar dat hij aan zijn labstudie de eenjarige kopopleiding van de lerarenopleiding aan de HAN vastknoopte. Boyan Artz liep hij stage bij Rijn IJssel en dat beviel hem goed: ‘Het lesgeven en het team vond ik zo leuk, dat ik er ben gaan werken.’