De verbinding van de slimme elektrische laadpaal met de accu van de vuilniswagen werkte niet meteen feilloos bij het inpluggen van de vrachtwagen door koning Willem-Allexander. Deze kleine hick-up mocht de pret niet drukken: in het gloednieuwe testlab van ELaadNL was genoeg te zien, van laadpalen voor elektrische auto’s en vrachtwagen tot een mobiele laadunit voor een elektrisch vliegtuigje, de Pipistrel Velis Electro.

Met dit vliegtuigje voor twee personen worden vanaf vliegveld Teuge vlieglessen gegeven. De koning, zelf piloot, bekeek de cockpit van de Pipistrel met extra interesse. Hij zei meteen ’Hartstikke leuk!’ op de uitnodiging van Evert-Jan Feld van de E-Flight Academy om een keer mee te vliegen.

Elektrische auto als ‘batterij’

In het testlab van ELaadNL gaat het om meer dan laadpalen alleen, denk aan smart charging (denk aan het gebruik van een elektrische auto als ‘batterij’, die stroom kan opslaan en kan leveren aan het stroomnet) en de veiligheid van laadpalen en de ict-verbindingen waar ze gebruik van maken (cybersecurity).

ELaadNL is in 2009 opgericht op initiatief van Nederlandse netbeheerders, zoals Alliander en Tennet met als doel de impact van het gebruik van elektrische auto’s op het elektriciteitsnet te onderzoeken. Het testcentrum heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot internationaal kenniscentrum op het gebied van het elektrisch laden van allerlei voertuigen.

Toonaangevende laadpaaltechnologie

ELaadNL is inmiddels toonaangevend op het gebied van laadpaaltechnologie en werkt samen met allerlei bedrijven en kennisinstituten. Onoph Caron, directeur van ELaadNL, benadrukt het belang van het ontwikkelen van veilige elektrische laadinfrastructuur die aan internationale standaarden voldoet.

‘ELaadNL beweegt zich op het snijvlak van elektriciteit en mobiliteit. Het gaat over slim laden, bijvoorbeeld met zonnepanelen, over snel laden en cybersecurity, omdat laadpalen via internet met elkaar verbonden zijn en gegevens uitwisselen. We werken samen met traditionele partijen, die nooit eerder met elkaar hebben samengewerkt.’

Connectr Energie Innovatielab

Het nieuwe testcentrum is de ‘eerste bewoner’ van het Connectr Energie Innovatielab op Industriepark Kleefse Waard, waar wordt gewerkt aan het versnellen van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame energievoorziening.

De directeur van ELaadNL haalde de Australisch-Britse filosoof en politicoloog Roman Krznaric aan die refererend aan de klimaatcrisis de vraag stelt ‘Zijn wij goede voorouders?’ ‘Wij hebben het veel beter dan onze ouders en voorouders. Is het wel zo vanzelfsprekend dat onze kinderen het ook beter hebben’, vroeg Onoph Caron zich hardop af. ‘Dit testlab overtreft mijn stoutste dromen. Ik hoop dat we hiermee een bijdrage leveren aan de vooruitgang van onze wereld en zo goede voorouders zijn.’

HAN als buurman

ELaadNL werkt niet alleen aan het ontwikkelen van technologie, maar ook aan het opleiden van deskundigen op het gebied van laadpaaltechnologie. ‘We kijken uit naar de komst van de HAN als buurman en verheugen ons enorm op de samenwerking en synergie met studenten’, meldde Onoph Caron.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat constateerde dat haar voorganger het testcentrum van ELaadNL op bedrijventerrein Arnhems Buiten in 2018 opende. ‘Dit zorgde voor wat commotie op het ministerie: nu alweer, was de vraag. Maar dit testlab is met negenduizend vierkante meter vier keer zo groot als het vorige. Het is de opmaat naar nieuw elektrisch vervoer, waarbij Nederland het hartstikke goed doet. Op het gebied van de ontwikkeling van laadpalentechnologie komen internationale partijen hier om te testen. Zelfs een land als Zuid-Korea.’

Samenwerking met ondernemers

Helma Witjes, gedeputeerde van de provincie Gelderland, feliciteerde alle ondernemers die samenwerken met ELaadNL met het nieuwe testlab. ‘Innovatie begint altijd bij ondernemers, die bijvoorbeeld een zero-emissietruck willen testen. Of creatieve ondernemers die aan een elektrische shovel werken.’

Ze benadrukte ook het belang van samenwerking in het Connectr Energie Innovatielab. ‘Het delen van kennis, de juiste faciliteiten en het opleiden van technici voor de banen van de toekomst zorgt ervoor dat slimme energiesystemen nog beter en sneller ontwikkeld kunnen worden.’

Slim laden

Diverse deskundigen van ELaadNL en de bedrijven waarmee wordt samengewerkt gaven de genodigden tijdens de rondleiding uitleg over uiteenlopende zaken. Van de apparatuur in een laadpaal, het ontlasten van het stroomnet tot cybersecurity. Smart charging, het slim laden van onder meer personenauto’s kan in de nabije toekomst helpen om overbelasting van het energienet te voorkomen.

Uit berekeningen blijkt volgens Henk Fidder van netbeheerder Stedin dat over tien jaar zo’n 20 tot 25 procent van de elektrische distributiepunten in woonwijken overbelast worden. ‘Dat komt voor 40 procent door het opladen van elektrische auto’s aan het eind van de dag, als mensen thuiskomen’, verklaart hij. ‘Door het laden van elektrische auto’s flexibeler te maken en bijvoorbeeld uit te stellen naar een tijdstip waarop er minder vraag is, kun je die overbelasting helpen voorkomen.’

Cybersecurity

Met energiemanagementsystemen kun je de energiestromen via het energienet ‘orkestreren’, dat gaat natuurlijk niet zonder gebruik te maken van slimme ICT en het wereldwijde web. Intelligente, elektrische laadpalen zijn via het internet met allerlei andere apparaten verbonden om energiestromen via het energienet te kunnen sturen. Dit vraagt uiteraard om nieuwe technische eisen, maar ook om veilige spelregels. Denk aan certificaten voor cybersecurity en nieuwe wetgeving, ook daar wordt door ELaadNL in samenwerking met andere partijen aan gewerkt.

Nieuwe standaarden ontwikkelen

Op de vraag van Gelders gedeputeerde Helma Witjes wat ELaadNL nog nodig heeft om nog beter en sneller te groeien, antwoordde ELaadNL-directeur Onoph Caron dat het ‘een uitdaging is om de ratrace die gaande is om de nieuwe standaarden voor elektrisch laden te definiëren op een goede manier gefinancierd te krijgen.’

ELaadNL is een initiatief van de Nederlandse netbeheerders, die het testlab financieren. Het belang van het ontwikkelen van bijvoorbeeld nieuwe wet- en regelgeving voor elektrisch laden om de energievoorziening in goede banen te kunnen leiden, gaat verder dan alleen de netbeheerders, benadrukt Onoph Caron. ‘Het zou mooi zijn als we daar in een breder verband met elkaar over kunnen spreken.’

Uitnodiging staatssecretaris

Staatssecretaris Vivianne Heijnen reageerde daarop door te melden dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het belang van duurzame mobiliteit ziet. ‘Als ministerie leveren megatonnen aan minister Rob Jetten van Duurzaamheid, maar we hebben besloten dat we meer willen doen. We willen meedenken met de sector over duurzame mobiliteit en circulaire economie en hebben daar ook een flink bedrag voor gereserveerd.’ Om daar met een glimlach aan toe te voegen: ‘Ik voel een koffie-afspraak aankomen.’ Deze uitnodiging van de staatssecretaris was niet aan dovemansoren gericht. Onoph Caron, Helma Witjes en Jan van Dellen, wethouder Economische Zaken van Arnhem, lieten meteen weten die afspraak binnenkort te gaan maken.

Elektrische vliegtuigen

Een Jumbojet, die vliegt op elektriciteit, komt er niet volgens Evert-Jan Feld. Dat gaat niet lukken, maar voor het vliegen met kleinere gezelschappen op korte afstanden kan het elektrisch vliegen op den duur best een oplossing zijn, meent de piloot en vlieginstructeur van de E-Flight Academy op Teuge. De Pipistrel Velis Electro is gefabriceerd door de Sloveense vliegtuigbouwer Pipistrel en is het eerste elektrische vliegtuigje met een certificaat van de European Union Aviation Safety Agency (EASA)EASA-gecertifieerd is. Het eenmotorige vliegtuigje kan vijftig minuten achter elkaar vliegen. Het is uitgerust met een vloeistofgekoelde elektromotor (57,6 kW oftewel 77 pk), die wordt gevoed door twee 11 kWh lithium-vloeistofgekoelde batterijen. Er is nog veel te ontwikkelen als het gaat om elektrisch vliegen, meldt Evert-Jan Feld: ‘Er zijn nog geen opladers op de vliegvelden, de stekkers van de mobiele opladers passen niet altijd. Maar er is veel belangstelling voor elektrisch vliegen, we verwachten deze week het vierde toestel.’