Nederland loopt voorop met de aanleg van zonnepanelen voor het duurzaam opwekken van energie. Veel mensen vervangen hun ‘oude’ zonnepanelen door nieuwe, die meer energie opwekken. De vraag is: wat doen we met de afgedankte zonnepanelen? De huidige generatie zonnepanelen is niet circulair geproduceerd en is dus lastig te recyclen. Platform ZonNext in Apeldoorn vraagt aandacht voor dit probleem en probeert zo veel mogelijk tweedehands zonnepanelen een nieuw leven te geven.

Werkwijze ZonNext

‘We zamelen tweedehands zonnepanelen in, die worden gekeurd door het bedrijf Refurn waar we mee samenwerken en we bieden ze aan op ons platform’, verklaart Niels van Olffen van ZonNext. ‘Zo brengen we vraag en aanbod bij elkaar. Tegelijk hebben we een signaalfunctie: we vragen aandacht voor een meer circulaire verwerking van afgedankte zonnepanelen.’

Tikkende milieutijdbom

In 2024 zijn er in Nederland circa 80 miljoen zonnepanelen in gebruik. Daar komen er elk jaar zo’n 10 miljoen bij. ‘Economisch gezien zijn er goede redenen om zonnepanelen vroegtijdig te vervangen’, zegt Roebyem Anders, eigenaar van zonnepanelenbedrijf Sungevity. ‘Daardoor zijn we gaan nadenken over de afvalberg, die gigantisch wordt. Dat is een tikkende milieutijdbom als we daar niet goed mee omgaan.’

Oprichting ZonNext

Om iets aan deze situatie te doen, richt Roebyem Anders in oktober 2020 samen met WEEE het platform ZonNext op. ‘Afgedankte zonnepanelen verdwijnen nu vaak in het buitenland in de shredder en worden vermalen tot betonmateriaal. Dat is heel jammer, want zonnepanelen die worden vervangen, werken vaak nog goed. Al is de opbrengst niet meer optimaal.’
Het is ook zonde van de materialen waaruit een zonnepaneel bestaat, benadrukt Roebyem Anders. Het aluminium en glas wordt vaak hergebruikt, maar de zeldzame grondstoffen silicium en zilver niet. Uiteindelijk hoopt de ondernemer dat er een betere oplossing voor afgedankte zonnepanelen komt.

Onderzoeksbureau TNO heeft een fabriek ontworpen, die een zonnepaneel voor 95 procent kan recyclen – inclusief al die zeldzame metalen. ‘Die recyclingsfabriek kan er binnen een jaar of twee staan, mits er geld komt’, zegt Roebyem Anders. ‘Dat is een probleem, omdat de bijdrage voor verwijdering en recycling van zonnepanelen in Nederland 13 cent per paneel is. In België is die bijdrage bijvoorbeeld 2 euro.’

Gebruikte zonnepanelen hergebruiken

Zonnepanelen hebben meestal een levensduur van 25 tot 30 jaar. Maar wie is er geïnteresseerd in hergebruik van tweedehands zonnepanelen? Dat is best een lastige vraag, weet Niels van Olffen van ZonNext. Het moet natuurlijk rendabel zijn om de panelen te plaatsen. Toch ziet hij mogelijkheden: ‘Denk aan particulieren, die graag tweedehands spullen een nieuw leven geven. En aan woningbouwverenigingen, die bijvoorbeeld tijdelijk op nog te slopen woningen zonnepanelen willen gebruiken om de huizen toch duurzamer te maken.’ Woningbouwcoöperatie Talis uit Nijmegen gaat aan de slag met/onderzoekt de mogelijkheden voor het plaatsen van tweedehands zonnepanelen. Pepik Henneman in Amsterdam-Noord is de eerste particulier die veertien gebruikte zonnepanelen op het dak van zijn woning heeft gelegd.

Projecten ZonNext

Bij ZonNext zijn zeven partijen aangesloten, die goed werkende zonnepanelen aanbieden en er hebben zich tien partijen aangemeld als ‘vragers’. Er zijn inmiddels drie ‘matches’ gerealiseerd en er staan acht projecten op de website. Veertig zonnepanelen zijn bijvoorbeeld gedoneerd aan de Voedselbank. In totaal zijn er op dit moment via ZonNext zo’n 1.500 zonnepanelen te verdelen.

Niels Van Olffen denkt ook aan sociale projecten, waarbij er een beperkt budget is voor het duurzamer maken van een gebouw. ‘Het is een kwestie van verder pionieren en kijken hoe we binnen de regels meer matches kunnen maken.’