‘Ik houd ervan dingen te repareren. Als iets in huis kapot is, wil ik weten: wat zijn de onderdelen en hoe werkt het. Als het lukt iets te repareren, word ik daar gelukkig van’, vertelt Ghada Alibraheem enthousiast. De liefde voor techniek kreeg ze mee van haar vader. Hij is ingenieur elektrotechniek. ‘Als hij iets maakte of repareerde, stond ik als kind naast hem om te kijken hoe hij dat deed. Ik wilde weten, hoe denken engineers? Zij hebben altijd antwoord op technische vragen. Dat wilde ik ook.’

Ghada Alibraheem (32) is in 2017 met haar ouders en zusje naar Nederland gekomen. Ze wilde heel graag op zoek naar een baan in de techniek, maar sprak geen Nederlands. De afgelopen drie jaar leerde ze Nederlands en volgde een cursus van een half jaar ter voorbereiding op het leerwerktraject (studeren in combinatie met een baan). Deze voorbereidende cursus, met uitzicht op een baan in de energiesector, is een initiatief van het HAN Talencentrum, het UAF (stichting voor Vluchteling-Studenten) en SEECE, het expertisecentrum voor duurzame energie van de HAN.

‘De opleiding van Ghada in Syrië sloot niet helemaal aan op de Nederlandse praktijk. Ze wilde dolgraag een baan om haar toekomst in Nederland verder vorm te geven’, vertelt Mieke de Vries, begeleider en coördinator van dit speciale voorbereidende programma. ‘Met het leerwerktraject kan Ghada verder leren in combinatie met een baan.’

Samen met nog elf statushouders volgde Ghada Alibraheem vanaf januari 2020 het voorbereidende programma. Ze kregen 32 uur per week online les in Nederlands, wiskunde, natuurkunde en sociale vaardigheden. Half juli behaalden ze het taalcertificaat NT2, verplicht om hoger onderwijs te mogen volgen. ‘Zeven van de tien statushouders hebben inmiddels een baan als elektrotechnicus of werktuigbouwkundige in opleiding bij een technisch bedrijf en zijn aan het leerwerktraject begonnen. Twee cursisten zijn gestopt en een zoekt nog een baan’, meldt Mieke de Vries.

Te gevaarlijk

Op school in Syrië haalde Ghada Alibraheem hoge cijfers, waarna ze werktuigbouwkunde ging studeren aan de universiteit van Damascus. ‘Mijn moeder heeft me altijd aangemoedigd om een voornaam persoon te worden. Dus koos ik ervoor deze technische opleiding in Syrië te studeren. Dat was een grote uitdaging aangezien er niet veel meisjes op dit vakgebied zijn.’
In 2014, tijdens de oorlog in Syrië, rondde Ghada Alibraheem haar studie met succes af. Ze werkte enige tijd als docent wis- en natuurkunde, omdat ze in een dorpje woonde waar geen technisch bedrijf of een fabriek was gevestigd. ‘Daarvoor moest ik anderhalf uur reizen. Dat was te gevaarlijk.’

De nieuwe opleiding Gebouwgebonden Installatietechniek is niet Ghada Alibraheem eerste keuze. Ze ging van start bij de opleiding Werktuigbouwkunde. In overleg met haar werkgever, Huub Klein Koerkamp van TKK Techniek in Apeldoorn, stapte ze over naar Gebouwgebonden Installatietechniek. ‘Dat past beter bij ons bedrijf. Wij zijn gespecialiseerd in gebouwbeheersystemen, die de verwarming, de koeling en de luchtbehandeling van een gebouw regelen’, legt Huub Klein Koerkamp uit. Voor Ghada Alibraheem is dit geen probleem, ze wil dolgraag werken in de praktijk.

Huub Klein Koerkamp wilde zeker weten of er een klik was tussen Ghada Alibraheem en het werk dat zijn bedrijf haar te bieden heeft. In overleg met de gemeente Apeldoorn kon de Syrische via twee speciale regelingen acht weken stagelopen bij TKK Techniek. ‘Bij het eerste gesprek hadden we een goede indruk van Ghada, maar dan is het nog lastig in te schatten wat ze kan’, verklaart Huub Klein Koerkamp. Hij is heel blij met zijn nieuwe kracht en heeft haar in dienst genomen. ‘Ghada’s voordeel is dat ze goed Nederlands spreekt en dat je haar alles maar één keer hoeft uit te leggen. Dan weet ze het. Dat is best bijzonder als je hier nog niet zo lang bent.’

Kans geven

Bij TKK Techniek kan Ghada Alibraheem de praktijkervaring opdoen, die ze nodig heeft om in de energie- en installatiebranche aan de slag te kunnen. ‘Ze heeft een hele goede opleiding gehad in Syrië, maar ze moet haar kennis nog leren toepassen’, zegt Huub Klein Koerkamp. ‘Die kans willen mijn compagnon Thijs Terken en ik Ghada graag geven. Ze kan bij ons in enkele grote projecten meelopen. Ze doet tekenwerk, engineeringwerk en zoekt dingen uit. Bijvoorbeeld wat voor regeltechniek we het beste kunnen toepassen.’ En dan met een glimlach: ‘Ghada leert snel. We zeggen soms: ze is slimmer dan wij.’

Roep om vakspecialisten

Ron Bosch is opleidingscoördinator van de nieuwe opleiding Gebouwgebonden Installatietechniek aan de HAN en hij geeft als hoofddocent les in wetskennis, gas-, water- en loodgieterstechnieken. De tweejarige opleiding ging vorig jaar met vijf studenten van start en telt nu dertig eerstejaars. ‘Deze opleiding is er gekomen door de roep uit de installatiebedrijven om vakspecialisten. Het gaat om technici die het nodige weten van elektrotechniek, maar ook van werktuigbouwkunde. Dat komt allemaal bij elkaar in moderne installatietechniek, denk aan luchtbehandeling in gebouwen, warmte-koudetechniek, domotica en beveiliging van installaties.’

Van de nieuwe generatie vakspecialisten wordt ook verwacht dat ze klantgericht kunnen werken. ‘Ze moeten de wensen van de klant kunnen vertalen in een technisch uitvoerbaar en marktconform plan. Daarbij rekening houdend met comfort en wettelijke regelgeving’, zegt Ron Bosch. Hij benadrukt dat studenten moeten kunnen inspelen op actuele thema’s zoals de energietransitie en duurzaam bouwen.

Ron Bosch is tevens studiebegeleider van Ghada Alibraheem. Hij constateert dat ze super gemotiveerd is en een voorsprong heeft als het gaat om het analyseren van vraagstukken. Haar overstap van werktuigbouwkunde naar Gebouwgebonden Installatietechniek zorgt ervoor dat de Syrische in aanraking komt met nieuwe vakgebieden. ‘Er gaat een wereld voor haar open in de Gebouwgebonden Installatietechniek’, constateert Ron Bosch. ‘Dat is hard werken, dat pakt ze goed op.’

Alles anders

Het tekenen van ingewikkelde technische installaties of het analyseren van een technische vraag gaat Ghada Alibraheem vlot af tijdens haar werk bij TKK Techniek. Het bedrijf is twee jaar geleden samengegaan en verhuisd naar Apeldoorn. Er werken nu vijf mensen. Dat je met je baas in discussie gaat over een oplossing voor een technische vraag, dat is nieuw voor de Syrische. Daar moet ze aan wennen. ‘Hier is het gewoon dat de baas voor iedereen koffie of thee maakt. In Syrië is er een speciaal iemand die dat voor de baas doet’, vertelt ze met een glimlach. ‘Hoe het bedrijf georganiseerd is en hoe je met je collega’s communiceert. Dat is allemaal anders.’

De opleiding Gebouwgebonden Installatietechniek noemt Ghada Alibraheem interessant, maar moeilijk. Dat heeft met de taal te maken, maar ook met de vele nieuwe informatie, die ze te verwerken krijgt. Bijvoorbeeld over elektrotechniek. ‘Maar ik weet zeker dat het goed komt. Ik studeer door de week een dag en in het weekend. Van mijn werk krijg ik positieve energie. Ik word goed begeleid en het is heel gezellig. Omdat alles anders is dan in Syrië, is elke dag een verrassing voor mij.’