Na de basisschool volgde Vincent Jansen het voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) op Het Streek in zijn woonplaats Ede. Daar kreeg hij ‘van alles wat’; les over houtbewerking, over metaalbewerking en elektra. ‘Met hout werken vond en vind ik geweldig. Timmerman worden, leek me wel wat, maar ik wist niet wat het vak inhoudt. Dus ging ik naar de open dag van ReVaBo in Oosterbeek. Daar mocht ik samen met een andere jongen een week komen om te proberen of het wat voor me was.’

Die eerste week proefde Vincent Jansen aan het vak van timmerman in de bouw. Het werken met hout beviel hem wel, maar de hele dag buiten op de bouwplaats bivakkeren zag hij niet zitten. Hij volgde nog een week stage bij ReVaBo om te ervaren of de opleiding Montage Medewerker Timmerindustriehout en het werken met hout wat voor hem was. ‘Dat beviel meteen goed. Op de bouw krijg je kant-en-klare-kozijnen, die je moet plaatsen. Die kozijnen komen uit de timmerfabriek. Wij maken die kozijnen, dat weten niet veel mensen.’

Boormachine vasthouden

Via de Regionale Vakopleiding Bouwbedrijven, ReVaBo in Oosterbeek, kwam Vincent Jansen in 2016 bij Boorsma Timmerfabriek in Ede terecht. Hij had Arno Boorsma (26) gesproken tijdens de open dag op ROC A12. Arno Boorsma glimlacht en zegt: ‘Ik weet nog wel dat je zei: Ik wil timmeren.’ Aangezien Vincent Jansen helemaal geen ervaring met timmeren had, begon hij aan de BBL-opleiding Montage Medewerker Timmerindustrie niveau 2. ‘Ik kon nog geen boormachine kon vasthouden’, zegt hij met een glimlach. ‘Dat doe je nooit op school.’

Arno Boorsma (donkere trui), eigenaar van de timmerfabriek en Vincent Jansen, die bij de timmerfabriek werkt en in deeltijd naar school gaat

Arno Boorsma knikt: ‘Tegenwoordig worden scholieren niet meer handig gemaakt. Dat is jammer, want we komen ontzettend veel praktische mensen tekort, timmermannen, maar ook schilders, metselaars, installateurs en mensen in de groenvoorziening.’
Hij blikt terug op zijn eigen schooltijd: ‘Ik kwam tien jaar eerder van school, maar had al ontzettend veel praktijkuren gehad. Op vmbo’s en andere scholen zouden ze praktijkweken moeten inlassen. Laat scholieren maar eens een week meelopen in de bouw of in een metaalbedrijf. Dan ervaren ze wat het werk inhoudt en kunnen ze een goede keuze maken.’

De bouw zonder ervaring: dat kan

ReVaBo zoekt leerlingen, die bij bouwbedrijven of timmerfabrieken een BBL-opleiding willen volgen. BBL’ers werken vier dagen in de week en volgen een dag in de week een opleiding. Bij ReVaBo krijgt de leerling een leer-arbeidsovereenkomst voor de duur van de opleiding.
Piet Koppelaar is directeur van ReVaBo en heeft de afgelopen jaren een groei van het aantal BBL’ers in de bouw en timmerindustrie in de regio gezien van zo’n 120 naar 175 per jaar. Dit jaar is het aantal aanmeldingen gestabiliseerd.
‘De instroom is diverser geworden’, constateert Piet Koppelaar. ‘Voorheen plaatsten we vooral vmbo’ers die ervaring hadden met timmeren of metselen. Nu komt meer dan de helft van de BBL’ers blanco binnen, zonder ervaring. Ze komen van de theoretische leerweg op het vmbo of via een andere route. Dat kan: deze jongeren scholen we in het begin wat langer in onze werkplaats in Oosterbeek, zodat ze zich de basisbeginselen eigen kunnen maken.’
Via ReVaBo werken dit jaar 175 aankomende vakmensen bij bouwbedrijven en timmerfabrieken in de regio Midden-Gelderland: 145 timmerlieden, zestien montagemedewerkers, twaalf metselaars en twee tegelzetters.

Geautomatiseerde kozijnenmachine

Voor wie bij het woord timmerfabriek een nostalgisch, ambachtelijk beeld heeft: het gaat tegenwoordig om moderne, deels geautomatiseerde bedrijven. Bij Boorsma werken ze bijvoorbeeld sinds 2016 met de volledig geautomatiseerde Windowmaster. Dat is een grote machine, waar aan de ene kant planken in gaan, die er aan de andere kant uitkomen als compleet voorbewerkte kozijnendelen. De houtbewerking in de machine wordt via een computer aangestuurd. ‘De Windowmaster werkt tot op de tiende millimeter nauwkeurig en doet alle infrezingen, van uitsparingen voor scharnieren tot driepuntssluitingen’, meldt Arno Boorsma.

De kozijnenmachine vervangt zes andere machines en doet het werk van twee mensen, schat Arno Boorsma. ‘We waren vijf jaar geleden een van de eersten in de regio met zo’n machine. We hebben ons productieproces veranderd en besteden nu meer aandacht aan de voormontage, de afmontage en het spuiten. We werken bijvoorbeeld met honderd verschillende soorten verbindingen. Het is niet een kwestie van zo maar even een raampje in elkaar zetten.’ Vincent Jansen knikt: ‘Je moet altijd goed opletten wat je doet. Als wij een fout maken, levert dat verderop in het bouwproces problemen op. Dat maakt het werk ook heel afwisselend: geen kozijn of deur is hetzelfde.’

Arnold Boorsma, de vader van Arno Boorsma, richtte in 1993 A. Boorsma Timmerfabriek op. Hij specialiseerde zich in het fabriceren van houten ramen, kozijnen en deuren in opdracht van bedrijven en particulieren. Arno Boorsma volgde zelf, net als Vincent Jansen, de BBL-opleiding Timmerman via ReVaBo.

Blijven innoveren

De bouw en daarmee ook de timmerbedrijven maken een sterke ontwikkeling door. ‘Het is belangrijk om te blijven innoveren’, zegt Arno Boorsma. Dat doe je samen, benadrukt hij. ‘Als wij denken over een investering, overleggen we altijd eerst met de collega’s. Iedereen heeft zijn eigen ervaringen en gedachten. Dat stimuleer ik: nadenken over hoe we met slimme stappen efficiënter kunnen werken.’
Het bedrijf heeft net een nieuwe website voor de tak Indu-doors in gebruik genomen, speciaal voor de particuliere markt. Industriële (schuif)deuren van hout zijn populair en online te bestellen. ‘We zijn een jaar bezig geweest met de website, dat moet je goed voor elkaar hebben’, verklaart Arno Boorsma.
Bij familiebedrijf Boorsma werken acht mensen, goed voor 7,5 arbeidsplaatsen. Arno Boorsma vindt het leuk en belangrijk om jonge mensen op te leiden: ‘We zijn altijd wel op zoek naar personeel, maar nemen zeker niet Jan en Alleman aan. Er moet een klik zijn.’

Opgewekt en aanpakken

Over Vincent Jansen is Arno Boorsma goed te spreken: ‘Voor iemand zonder ervaring in houtbewerking, is het knap wat hij heeft bereikt. Vincent is opgewekt, wil leren en pakt dingen snel op. Hij werkt nu in de voormontage en de afmontage. Dat geldt voor iedereen, ze moeten het hele proces beheersen.’
Vincent Jansen rondt binnenkort de BBL-opleiding Montage Medewerker Timmerindustrie niveau 3 af en verheugt zich erop fulltime te gaan werken. Niveau 4 is (nog) niet aan hem besteed. ‘Even geen school, voor mij.’ Hij blijft werken bij Boorsma. ‘De onderhandelingen zijn gaande’, zegt Vincent Jansen diplomatiek met een glimlach richting Arno Boorsma. Die antwoordt met een knipoog.