Huis verwarmen met fruitkoelinstallatie

Robert Duin (rechts) en Richard van Maaren – installateur en fruitteler

Fruittelers hebben vaak zelf een fruitopslag voorzien van een koelinstallatie. De motor van zo’n koelinstallatie produceert warme lucht. Fruitteler Richard van Maaren in Hellouw wilde al langer ‘iets’ met die restwarmte doen. ‘Normaal gaat die warmte de buitenlucht in en ben je het kwijt.’
Ter vervanging van zijn cv-ketel dacht Richard van Maaren aan een warmtepompinstallatie. Hij vroeg Robert Duin van Duin Installatietechniek uit Geldermalsen om advies. Robert Duin geeft energie-advies en werkt sinds 2010 met warmtepompinstallaties. ‘Op de zolder van de fruitschuur staat een grote koelmotor, die een hoop warme lucht de zolder opblies’, vertelt de installateur. ‘Het is natuurlijk eeuwig zonde om die warmte niet te gebruiken. Richard dacht aan verwarming van de kantine in de schuur. Dat gebeurt nu ook, maar ik heb een systeem bedacht, waarbij we de warmte van de koelinstallatie ook gebruiken voor het huis van de familie Van Maaren.’

Extra warmtewisselaar

Door een extra warmtewisselaar te plaatsen tussen de koelmotor en de condensator wordt de warmte die bij het koelen vrijkomt, gebruikt voor verwarming van het huis. ‘Het grote voordeel is, dat het energieverbruik van de koelcel is verlaagd, omdat we de warmte onttrekken, voordat die bij de condensator komt. Die condensator hoeft dus minder hard te werken’, legt Robert Duin uit. ‘Zo heb je een hoger rendement bij een lager energieverbruik.’
Via de warmtepompinstallatie wordt bovendien de warmte van de fruitkoelcel gebruikt voor verwarming van het woonhuis. Richard van Maaren kweekt appels, peren en rode bessen. ‘Die worden bij een temperatuur van nul tot 2 graden Celsius bewaard’, weet installateur Robert Duin. ‘Zo lang het buiten warmer is dan 2 graden boven nul, staat de koelmachine aan en geeft-ie warmte af. Dus pakweg 95 procent van het jaar kan daarmee het huis worden verwarmd of gekoeld. Een warmtepompinstallatie in combinatie met een warmte-koudeopslag kan namelijk allebei.’

Lagere CO2-footprint

Fruitteler Richard van Maaren heeft sinds 2012 zonnepanelen op het dak van zijn bedrijf. Hij begon met 140 panelen. Daar kwamen in 2017 zeventig panelen bij plus een energie-opslagsysteem met behulp van warmte-koudeopslag in de bodem. In 2019 volgden nog eens 140 zonnepanelen en de warmtepompinstallatie. ‘Je wilt een zo laag mogelijke CO2-footprint’, verklaart Richard van Maaren. ‘Als fruitteler zie je de effecten van de klimaatverandering. Het weer wordt extremer, denk aan hagelbuien, hevige wind en droogteperiodes die langer duren. In mijn eentje kan ik het klimaat niet veranderen, maar als je met zijn allen niets doet, verandert er niets.’
Daar komt bij dat de investeringen in de warmtepompinstallatie, de warmte-koudeopslag en de zonnepanelen op den duur worden terugverdiend. ‘Alle energie die je zelf produceert, hoef je niet te kopen’, constateert Richard van Maaren. ‘We zijn nu helemaal van het gas af en wekken onze eigen stroom op. Dat geeft een onafhankelijk gevoel. Je bent niet meer afhankelijk van marktprijzen.’

Restwarmte gebruiken

Het benutten van restwarmte speelt volgens Richard van Maaren in de hele agrarische sector. Robert Duin ziet niet alleen mogelijkheden voor fruittelers met een eigen koelinstallatie, maar ook voor melkveehouders. ‘Die hebben tanks voor de opslag van melk voorzien van zware compressoren, die de koeienmelk van zo’n 37 graden Celsius zo snel mogelijk naar 6 graden koelen. Met behulp van een warmtepompinstallatie kun je de melk koelen met water van 2 graden, waardoor de koelinstallatie minder energie verbruikt.’
Robert Duin stelt dat Richard van Maaren vooroploopt. ‘Hij durft te investeren in nieuwe technieken. Dat wordt gecompenseerd door een lagere energierekening.’
In 2005 werd de Energie Prestatie Norm ingevoerd. Dit betekent dat huizen en bedrijven energiezuiniger moeten worden. Als installateur heeft Robert Duin zich toegelegd op het verduurzamen van installaties. Hij geeft onder meer energie-advies aan mensen die op het punt staan hun cv-ketel te vervangen.
‘We zijn ruim tien jaar bezig met warmtepompinstallatietechnieken en weten inmiddels wat wel en wat niet werkt’, zegt Robert Duin. ‘Het vergt een investering, maar als je cv-installatie aan vervanging toe is, is dit hèt moment om te kijken of je een combinatie kunt maken met het verwarmen én koelen van je huis. Het is de techniek van de toekomst.’

Smart Building

Robert Duin is een van de ondernemers, die betrokken is bij de nieuwe mbo-4-opleiding Smart Building, die komend schooljaar van start gaat bij ROC Rivor in Tiel. ‘We zoeken een nieuw soort techneut’, licht hij toe. ‘Mensen met verstand van warmtepompen en het efficiënt en duurzaam opslaan van zonne- en windenergie in bestaande en nieuwe gebouwen.’
De opleiding Smart Building combineert kennis van bouwkunde, elektriciteit en installatietechniek. De opleiding komt er omdat het bedrijfsleven behoefte heeft aan mensen met kennis van nieuwe ontwikkelingen in de bouw en de installatietechniek.

13 April Meeloopdag mbo-4-opleiding Smart Building

Ben je nieuwsgierig naar wat Smart Building allemaal inhoudt? Dan ben je welkom bij de meeloopdag op 13 april (bij voldoende inschrijvingen ook op 20 april) van 9.00 tot 15.00 uur op de nieuwe onderwijslocatie aan de Teisterbantlaan 1A in Tiel. Het programma bestaat uit een workshop 3D-ontwerpen, waarbij je met een VR-bril door je eigen ontwerp kunt ‘lopen’,
een rondleiding door het gebouw met uitleg over duurzame installaties en een bezoek aan bouwlocatie De Batouwe. Daar zie je wat Smart Building in de praktijk betrekent.
Opgeven voor de meeloopdag Smart Building kan via:

https://www.rocrivor.nl/studeren-bij-rivor/evenementen/meeloopdagen-techniek/

Of stuur een Whatsapp-bericht naar Wilma de Wolf, projectleider Smart Building Rivierenland, 06-278 32 611 onder vermelding van Interesse Meeloopdag Smart Building.
Ze neemt dan contact met je op. Een mail sturen kan ook: wilma.dewolf@btechs.nl.