Iedereen werkt met computers. Of je nu vrachtwagenchauffeur, verpleegkundige of elektromonteur bent. Je krijgt steeds meer te maken met Informatie- en Communicatie Technologie, oftewel ICT. Bij chipfabrikant NXP in Nijmegen weten ze daar alles van. De chips die ze er maken zitten in computers, maar ook in auto’s en heel veel andere apparaten. ‘Technologie is een nieuwe maatschappelijke ontwikkeling, waarbij digitale vaardigheid, zoals Computational Thinking, heel belangrijk is’, constateert Jan Paul Kimmel van NXP. ‘Daar kun je op school niet vroeg genoeg mee beginnen.’

Vandaar dat het bedrijf ruim drie jaar geleden samenwerking zocht met basisscholen in de regio’s Rijk van Nijmegen en Maas en Waal, Junior Technovium en andere samenwerkende Technieklokalen in de regio. ‘We merkten dat kinderen dingen heel snel oppikken, maar dat leerkrachten vaak moeite hebben met techniek en technologie’ vertelt Jan Paul Kimmel. ‘Vandaar dat we ons op de leerkrachten richten om zo het lesgeven in Computational Thinking op scholen te bevorderen.’

PRiCT-project

Op initiatief van NXP en met subsidie van de provincie Gelderland is twee jaar geleden het PRiCT-project van start gegaan. Dat gebeurt in samenwerking met de vier samenwerkende Technieklokalen in Het Rijk van Nijmegen en Maas en Waal. PRiCT staat voor Professional Repertoire in Computational Thinking. Het doel hiervan is opdrachten te ontwikkelen, waarmee kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool en de eerste twee klassen van het voortgezet onderwijs Computational Thinking kunnen ontdekken en oefenen. Vijf opdrachten zijn inmiddels klaar.

‘Eerst heeft Junior Technovium met praktische workshops de deelnemende leerkrachten kennis laten maken met het begrip Computational Thinking en de deelvaardigheden die hierbij horen. Docenten van Fontys en de HAN begeleiden de leerkrachten nu bij het ontwikkelen van lesmateriaal en concrete leervragen’, vertelt Marloes van Haren van Junior Technovium in Nijmegen. 

Digitale wereld

Kinderen groeien op in een digitale wereld, maar voor hun leerkrachten is die digitale wereld vaak minder vanzelfsprekend. ‘Dat geldt zelfs voor mij, terwijl ik een vrij jonge leerkracht ben’, zegt Janneke Weijers (26) met een lach. Ze is leerkracht van groep 7/8 van de Heilig Hartschool in Hernen en deed vorig schooljaar mee aan het PRiCT-project. 

Dat kinderen 21e eeuwse vaardigheden, zoals Computational Thinking, nodig hebben in hun leven en werk later, staat voor Janneke Weijers vast. Vandaar dat ze er meer over wilde weten. ‘Eigenlijk gebruik je het elke dag bij allerlei dingen: als je ’s morgens opstaat, je aankleedt en gaat eten. Het is zo vanzelfsprekend, dat we zijn vergeten dat die handelingen uit allemaal kleine stapjes bestaan. Als je kinderen iets wil leren, moet je dat ook in kleine stukjes doen. Daar ben ik me bewuster van geworden.’

Algoritme en variabele

Bij Computational Thinking draait het om begrippen als algoritme, decompositie, abstractie en patroonherkenning. ‘Met kennis van deze begrippen kun je problemen ontrafelen en die met behulp van een computerprogramma oplossen’, verduidelijkt Marloes van Haren. ‘De opdrachten bestaan uit het werken met onder meer een micro:bit, een minicomputer.’

Leerkracht Janneke Weijers werkte een opdracht over Mastermind uit, die verwijst naar patroonherkenning. ‘Het is een bekend spel, waarbij je de kleurcode – bedacht door je tegenspeler – probeert te kraken. Bij elke beurt krijg je een hint. Eigenlijk ben je dan al bezig met programmeren.’

Opdrachten op papier en online

Janneke Weijers kijkt tevreden terug op het project. ‘Het waren fijne en doelgerichte bijeenkomsten met een eindproduct: een boekje met vijf opdrachten die ook online zijn te vinden. Het was ook goed om feedback te krijgen van elkaar te krijgen’, constateert ze. ‘Al was het jammer dat we elkaar door corona alleen online hebben gezien.’ Op de website www.maakhetmetcode.nl staan de vijf opdrachten die zijn uitgewerkt.

De opzet van het PRiCT-project was om in twee jaar tijd docenten van twintig basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in het Rijk van Nijmegen en Maas en Waal te laten kennismaken met Computational Thinking. Gedurende het eerste jaar (2019) deden vier basisscholen en vijf scholen voor voortgezet onderwijs mee. De corona-pandemie gooide echter roet in het eten, waardoor veel lessen online moesten worden gegeven. Vorig schooljaar deden daardoor zeven basisscholen mee. Het project is vanwege corona met een half jaar verlengd. Er doen nu nog vier basisscholen mee. Ook zij ontwikkelen nieuwe lesopdrachten.

Werknemer van de toekomst

Vrijwilligers die werkzaam bij NXP zijn, vormen een soort helpdesk voor de deelnemende docenten als het gaat om praktische vragen. ‘De grootste winst is dat we op deze manier meer samenwerken met het onderwijs, terwijl de leerkrachten in the lead zijn’, zegt Jan Paul Kimmel. 

Hij zet zich in om meer bedrijven bij het onderwijs te betrekken, zodat de vraagbaak voor leerkrachten blijft bestaan en wordt uitgebreid. Deze samenwerking kan wellicht ook in andere regio’s toegepast worden. ‘Elk bedrijf is op zoek naar de werknemer van de toekomst, die beschikt over digitale vaardigheden’, benadrukt Jan Paul Kimmel.

Hij ziet het als de maatschappelijke verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven om een steentje bij te dragen aan het onderwijs. ‘De grap is dat Computational Thinking ook nuttig is voor kinderen die geen technisch beroep kiezen. Iedereen, van de automonteur en de arts die een diagnose stelt, maar ook de kapper en de manager werken met deze technologie, vaak zonder het te weten.’