‘Onderzoekend leren is precies waar wetenschap en techniek over gaat’

Marike van Wezenberg is dagelijks bezig met deze vraag. Ze is regiocoördinator Gelderland van Jet-Net & TechNet, het netwerk voor samenwerking tussen scholen en bedrijven in het basis- en voortgezet onderwijs. Samen met Carla Roos van Platform Talent voor Technologie, een samenwerking van de overheid en de technische sector, zet ze zich in om techniek, technologie en ICT te stimuleren in het basis- en voortgezet onderwijs en bedrijven samen te laten werken met het onderwijs. ‘Het is ons doel om leerlingen structureel kennis te laten maken met techniek, technologie en ICT. Want techniek is overal. In de toekomst zijn er steeds meer banen nodig in de technische sector’, benadrukt Marike van Wezenberg. ‘Daarom is het van groot belang dat we kinderen al op jonge leeftijd laten ontdekken wat wetenschap en techniek inhoudt.’

Wetenschap & techniek als verbindende factor

De provincie Gelderland liet in 2019 door het Platform Talent voor Technologie een onderzoek uitvoeren naar de stand van zaken van wetenschap en techniek op Gelderse basisscholen. Daaruit kwam naar voren dat er op 90 procent van de scholen aandacht is voor wetenschap en techniek. Bijna de helft van die scholen zegt ook dat er meer aandacht moet zijn. Carla: ‘Dat is interessant, er is dus nog ontwikkeling mogelijk. Dit kan betekenen dat wetenschap en techniek nu nog ad hoc wordt gegeven of afhangt van het enthousiasme van de leerkracht. Veel scholen willen dit een structureel karakter geven.’
Het belang van technieklessen is bij leerkrachten wel bekend, maar ze zien het vaak als weer een extra vak en ze hebben al zoveel op hun bordje, ervaren Marike van Wezenberg en Carla Roos. ‘De sleutel tot succes daarbij is laten zien dat je vakken kunt combineren. Wetenschap en techniek is geen extra vak, je kunt het combineren met andere vakken. Als je in een muziekles de leerlingen zelf muziekinstrumenten laat ontwerpen of na laat denken hoe geluid eigenlijk zou moeten klinken, ben je met zowel muziek als techniek bezig’, geeft Carla Roos als voorbeeld.

Onderzoekend leren

Veel basisscholen zijn bezig met onderzoekend leren, ziet Marike van Wezenberg in de praktijk. ‘Maar de harde techniek oppakken, gebeurt ook op die scholen vaak niet. En samenwerken met het bedrijfsleven, vindt ook nog weinig plaats.’ Maar het hoeft niet zo moeilijk te zijn, vult Carla Roos aan. ‘Een leerkracht heeft over het algemeen geen bèta-opleiding gevolgd, dus we merken vaak huiver als het om wetenschap en techniek gaat. Maar het gaat om basisschoolniveau. Je hoeft echt niets ingewikkelds te doen. Geen formules of de precieze werking van elektriciteit uitleggen. Wat je wil, is de kinderen de wereld om hen heen laten ontdekken. Dat doe je met onderzoekend leren en dat is ook precies waar wetenschap en techniek over gaat.’
Als hulpmiddel heeft het Platform Talent voor Technologie een model ontwikkeld met de naam De 7 werelden van techniek. Carla Roos: ‘Dit model laat zien dat techniek overal is. Leerkrachten reageren hier heel positief op. Uit de natuur kun je bijvoorbeeld heel veel leren. Waarom is een slakkenhuis zo opgebouwd? Dat vertelt je wat over constructies. Op die manier bezig zijn met techniek sluit heel goed aan bij de belevingswereld van zowel leerkrachten als kinderen.’ Ze merkt vaak opluchting bij leerkrachten als ze vertelt wat wetenschap en techniek inhoudt. ‘We werken ook aan het zelfvertrouwen van leerkrachten. Natuurlijk kunnen zij wetenschap en techniek geven.’

Hulp voor scholen en bedrijven

Basisscholen die bezig zijn met wetenschap en techniek en er nog meer mee willen doen, kunnen bij Marike van Wezenberg aankloppen voor hulp. ‘Soms vragen scholen die bezig zijn met een project of ik een bedrijf weet waar ze naar toe kunnen voor een bezoek. Zo verbind ik bedrijven aan scholen en kunnen ze samen gaan kijken hoe ze invulling gaan geven aan de vraag van de school. Want je kunt veel uit een boek leren, maar hoe gaaf is het om in de praktijk te zien hoe iets werkt.’
Maar ook als leerkrachten willen weten waar ze terecht kunt voor lesmateriaal over wetenschap en techniek of behoefte hebben aan een techniekcoach, die scholen en teams ondersteunt bij het aanbieden van wetenschap-en-techniek-onderwijs, helpt Marike van Wezenberg verder. Anderzijds is ze er ook voor bedrijven. ‘We hebben allerlei hulpmiddelen om bedrijven te helpen de verbinding met scholen te zoeken, want daar zitten hun toekomstige medewerkers. Hoe geef ik een gastles of hoe geef ik invulling aan een bedrijfsbezoek. Ik denk graag mee en zoek oplossingen’, benadrukt ze.

Online workshops

Het onderzoek op Gelderse basisscholen is een mooi uitgangspunt om wetenschap en techniek verder te stimuleren, maar helaas zorgt corona voor een vertraging in die ontwikkeling. ‘De focus bij scholen ligt begrijpelijkerwijs nu ergens anders. Scholen die graag verder willen met wetenschap en techniek kunnen nu niet verder en scholen die juist hiermee aan de slag willen gaan, kunnen het niet oppakken. En met een schoolklas op bedrijfsbezoek is nu heel ingewikkeld.’ Daarom zijn Marike van Wezenberg en Carla Roos bezig geweest met het ontwikkelen van online workshops om de samenwerking tussen het basisonderwijs en het bedrijfsleven te bevorderen. ‘Wat wil je leerlingen laten zien? Welke leerdoelen wil je daaraan hangen? Dat zijn vragen die we de deelnemers stellen. We zien deze online-bijeenkomst als een eerste stap. We hopen er binnenkort met een live-bijeenkomst een vervolg aan te geven om er samen onderwijsactiviteiten te ontwikkelen’, zegt Marike van Wezenberg. ‘De reacties zijn in elk geval heel positief.’

Meer weten?

Kijk op www.jet-net.nl/basisschool of neem contact op met Marike van Wezenberg via m.vanwezenberg@jet-net.nl.